Çevremizde iki tip insan gözleyebiliriz. Birincisi zekaya inananlar ikincisi ise emeğe, çalışmaya, çabaya inananlar. Zeka insanın düşünme, akıl yürütme, nesnel gerçekleri algılama, kavrama, yargılama ve sonuç çıkarma yeteneklerinin tümüne denir. Çaba ise bir şeyi ne kadar çok ve fazla istediğine bağlı gösterdiğin efora ve emeğe denir. Yani bir konu üzerinde duracak olursak eğer zekisiniz sizin bunu düşünüp algılama süreniz ve yazıya dökme süreniz daha kısa sürecektir. Peki bu konu hakkında gerekli zekaya sahip olmayan insan ne yapar ? Aynı sonuca varabilirler sadece eğer o konu hakkında yetersizse biraz daha uzun sürede ve daha fazla çabayla aynı yere varabilir, bu imkansız değildir hatta oldukça olanaklıdır.
Zeka, her insana doğuştan farklı seviyelerde ve türlerde verilen bir donanımdır. Çalışkan olmak ise doğuştan var olan potansiyelin kişinin iradesi ile performansa yani hareket, enerji ve üretime yani sonuca dönüştürülmesidir. Yani aslında oldukça farklıdırlar. Zeka ve çok çalışmak üzerine bir sürü ünlü yazar ve bilindik kişiler bir şeyler düşünüp ortaya bir düşünce atmıştır. Mesela ‘’Çoğu insan zekaya inanır. Ben inanmıyorum. Bizi birbirimizden ayıran emektir. Ben çalışmaya inanıyorum. ‘’ demiş Aziz Sancar. Bir bakıma haklı ama zekası olmayan veya kullanamayan insanların 10 saatte yapıp bitirebildikleri işi zekasını etkin ve doğru yerde doğru zamanda kullanabilen kişiler 1-2 saatte bitirebiliyor. Bu da zeki insanları çoğu durumda daha avantajlı bir hale getiriyor. Fakat dediğim gibi sadece çalışan insanda zeki insanlar aynı sonuca varabilir ama onu daha zahmetli, uzun, uğraştırıcı ve yıpratıcı bir süreç bekliyor olacaktır. Ancak bana göre zeki olan çalışır ve kendine imkan yaratır. Görünmeyen şeyleri de görür. Zeki adam ayrıca çok çalışmak zorunda da kalmayabilir. Çünkü kıvrak zekasıyla her şeyin bir pratiğini bulur. Zaten tam da bu yüzden pratik zeka dediğimiz şey en önemlisidir. Zeka önemlidir çünkü daha farklı bakış açılardan fikir yürütüp bir çok açıdan bakabilirsin. Çalışan insan sadece var olanı düşünür. Zekasını kullanan insan ise ötesini de düşünür. Gerçek başarı da budur zaten. Diğer şekilde düşünen insanlar da Edison’un dediği gibi: ‘’Başarının yüzde 5’i zekaya, yüzde 95’i çalışmaya bağlı. ‘’ diye düşünüyor. Duruma ve konuya göre değişiklik gösterebileceğini düşünüyorum ben.
Peki zeka geliştirip ilerletilebilir mi ? Potansiyel zeka gelişmez, ama pratik zeka geliştirilebilir. Kişi çocukluğunu zihinsel ve duygusal olarak iyi geçirir, iyi eğitim alırsa potansiyel zekasını sonuna kadar kullanabilir. Fakat zeka gerileyebilir de… Gerilemesinin sebepleri ise mesela depresyonlarda, kişinin anlama, kavrama yeteneklerinin bozulduğu durumlarda zekâ düşer. İnsanlar ‘Beynim durdu’ derler. Gerçekten de öyle olur. Hastalık geçtikten sonra zihin, geliştirme programlarıyla eski performansına getirilir.
