Yapay zeka ne kadar da yeni bir araç gibi görünse de yapay zeka kavramı ilk olarak 1950 yılında Alan Turing tarafından ortaya atılıp, günümüzde yapay zekanın basit bir biçimi sadece 2 yıl sonra 1952 yılında Arthur Samuel tarafından dama oyununu oynamayı kendi başına öğrenen bir bilgisayar yazılımıyla doğmuştur. Peki nasıl oldu da, basit bir oyun oynayan bir dizi kod bu günkü şeklini aldı.
Yapay zeka tabii ki de şuan bulunduğu formu birkaç yıl içerisinde almadı ama 1950-80 yılları arasında yapılan araştırmalar yapay zekanın şimdiki biçimini alasına büyük katkıda bulundu. Eğer yapa zekanın tarihçesi bakacak olursak 1958 yılında John McCharthy tarafından bulunan ve hala yapay zeka yazılımında kullanılan bir programla dili olan LISP(Liste İşleme)’den başlamak en uygun olur. Böyle bir programlama dili bırakın 1950 li yılları bugün bile hala baya etkileyici bir buluş,bu yazılım dili kendisine verilen bilgileri analiz edip ona göre bir sonuç veriyordu ve bunu 50 li yıllardaki teknolojik imkanlar içerisinde yapılmış olması bunu daha da etkileyici kılıyor.1961 yılında ise UNIMATION Inc.’deki George Devol ve Joseph Engelberger tarafından üretilen UNIMATE insanlar için tehlikeli sayılan arabalardaki kaynak işlerini yapmak için tasarlanan ilk sanayi tipi robottur bu da bugün fabrikalarda kullanılan robotların atası olarak görülebilir. Ayrıca Unimate 1960 lı yıllarda bulunduğu televizyon programları ve kullanıldığı New Jersey’deki General Motors fabrikasında çektiği ilgiden dolayı insanların genel olarak robotlara ve yapay zekaya olan ilgisini arttırmıştır, bu da yapay zekanın ve robotiğin gelişmesini büyük oranda hızladırmıştır.Bundan 4 yıl sonra ise, 1965 yılında Edward Feigenbaum ve Joshua Lederberg tarafında ilk “uzman sistem” veya ilk makine öğrenimi gerçekleştiren yapay zeka geliştirildi. Bu projenin asıl amacı insanın düşünme şeklini bir bilgisayara yansıtmaktır ve bu da günümzdeki yapay zeka öğrenimini atası olarak sayılabilir.1967 yılında ise günümzedeki “konuşan” yapay zekanın aynısının sadece daha basit bir biçimi Joseph Weizenbaum tarafından üretilen chatterbot (kısaltılmış hali chatbot) olarak karşımıza çıkıyor. Bu üretilen Chatbot, NLP(Doğal Dil İşleme) kullanarak karşısındaki kullanıcı ile iletişime geçmesi sağlıyordu. NLP kısa olarak yapay zekaya kullanılan dilin binary dili (bilgisayar dili) olarak bir kopyasını vermektir ve bu hala günümüzdeki bilgisayar bilimlerinde kullanılan bir terimdir. 1961 yılında James L. Adams tarafından üretilen ilk uzaktan kumandalı araç Stanford Cart, 1979 yılında sadece kendi yazılımını ve üstünde bulunan bir profesyonel kamera yardımıyla rastgele yerleştirilmiş sandalyelerin bulunduğu bir odayı kendi başına , hiçbir insan yardımı olmadan geçebilmiştir. Aynı yıl ise AAAI (Amerikan Yapay Zeka Birliği şimdiki adı Yapay Zeka Geliştirme Birliği) kurulmuştur.
Şuan kullanılan yapay zekanın zararları ve faydalarını konuşacak olursak; yapay zeka gerçekten insanlık için çığır açıcı bir buluştur. Yapay zeka ile bir insanın en karmaşık aktivitesi olan düşünmeyi tam olmasa da bir yazılım halinde kopyalamayı başarmak insanlık için gerçekten önemli bir olaydır.Şuan ki kullanım amacına bakacak olursak da ; insanların bilgiye erişimini büyük oranda hızlandıran bir araçtır. Bu aracın tüm Dünya’ya yayılması Dünya için genellikle hızlı gelişim demektir. Ama bu hızla bir düşüş anlamına da gelebilir çünkü yanlış insanların kullanımında en güçlü silahtır. Ve maalesef insanlara yapay zeka denince insanların aklına çoğunlukla ChatGPT gibi chatbotlar geliyor ama bu kadar büyük bir buluşu bir uygulamayla sınırlamak gerçekten üzücü bir durumdur. Ama yapay zeka öğrenen ve dinamizmi sağlayabilen bir koddur aslında ve bir bilgisayara kendini yenileme olanağını verirsen bir insandan farkı olmaz. Bu durum eğer doğru kullanılırsa insanlık için en büyük olanaktır ancak bunu sadece bir tekel altında bulundurursak ve bu tekelin amacı insanlığı geriye çekmek ise bu kötü sonuçlar doğurabilir. Ben şahsi olarak yapay zekanın çoğu filmde gösterildiği gibi Dünya’yı ele geçirmek için bir nükleer savaş çıkaracağına inanmıyorum, ancak eğer bir yapay zekaya fazla güvenilip ve bir insan kadar yetki verilirse Dünya’nın sonunu getirebileceği doğru. Bu durumun sebebi ise bizi yapay zeka ile ayıran önemli özeliğin yapay zekada bulunmaması,duygu. Yapay zeka sadece kendisine verilen bilgiler doğrultusunda harekete geçer, başka hiçbir şeyi ele almadan; insan ise bilgileri işler ondan sonra bir duygu ve etik filtresinden geçirir bilgileri sonra harekete geçer bazen bilgiyi ele almaz bile sadece duygu üzerinden hareke geçer bu da insanlığın en önemli özelliklerinden biridir, duygular. Yapay zekanın tek korkulması gereken yönü budur; duygu ve etik anlayış eksikliği, sadece ham bilgiler üzerinden harekete geçmesi korkulacak yanıdır yapay zekanın. Ve ayrıca yapay zekanın şuan soğuklukla karşılanması gayet normal. İnsanlar her yeni şeye böyle yaklaşır. Aynı durum Google’ın 1998 yılında kullanıma açılmasında yaşanmıştır.İnsanların saatlerce ansiklopedilerde dolaşarak bulduğu bilgileri sadece bir kutucuğa aradığınız bilgiyi yazarak buluyordunuz, bu da tıpkı yapay zeka gibi çığır açan bir buluştu. Şimdi ise ansiklopedilerin sayfaları arsında kaybolmanın yerine farklı bilgi kaynakların arasında dolaşmaktan kurtulup tek bir bir bilgi kaynağı üzerinden bilgilerimizi alacağız. Tabii bu da bilgide tekelleşmenin önünü açar bu da insanı insan yapa bir özellik daha olan sorgulama yetisinin körelmesine sonuç açabilir. Bu da yapay zekanın topluma zararlarından en büyüğü olarak sayılabilir;sorgulama yoksunluğu ve tembelleşme.
Yapay zeka elbette bir gün benliğini kazanıp kendini farkına varabilir ama bu olayın yaşanması gerçekten bir bilim kurgu konusudur. Şuan kullanılan yapay zeka insanlığın kolektif bilgisine tutulmuş bir aynadır ve şuan bir insanın karmaşık düşünce yapısıyla karşılaştırılamaz.Şuan yapay zekanın bir benliği yoktur sadece insanlığın tüm bilgi ve birikimlerinin bir ortalamasıdır.Bu da şimdilik bizim için yararlı bir durumdur.
Kaynakça:
Derleyici,IEEE,2015 (Link:https://robotsguide.com/robots/unimate/)
Derleyici,CHM,(Link:https://www.computerhistory.org/timeline/1979/)
Deleyici,tableau(Link:https://www.tableau.com/data-insights/ai/history.)