Turizm, hayatımızda önemli bir yer alan dinlenmek, görmek ve tanımak gibi ereklerle yapılan gezidir.
Turizmin birçok kolları vardır, bunlar: Bireysel turizm, kitle turizmi ve grup turizmi olmak üzere 3 türe ayrılır.
Kitle turizmi, turistik amaçlı ziyarette bulunan çok sayıda ziyaretçinin bir seferde, aynı yere grup halinde gerçekleştirdiği ziyaret türünü ifade etmektedir. Bu turizm türünde pazarlama çoğunlukla standartlaştırılmış faaliyetler içeren paket turlar aracılığı ile gerçekleşmektedir.
1800’lü yıllarda ekonomik olması ve kitlesel hareketlere imkân vermesi nedeniyle demiryollarının yolcu taşımacılığında kullanılması paket turların yaygınlaşmasında ve kitle turizmin gelişiminde pay sahibi olmuştur. Sanayi devrimi ile birlikte orta sınıfın gelir seviyesinde artış ve işçi hakları düzenlemeleri kapsamında elde edilen izin hakkı gibi gelişmeler de kitle turizminin başlamasında etkilidir. 1851 yılında Thomas Cook tarafından yaklaşık 150 bin kişilik turist grubunun Londra’daki büyük sergi ziyareti ilk kitle turizmi faaliyeti sayılmaktadır (Güleryüz, 2020)
Uluslararası turist hareketliliği 1950 yılında 25 milyon iken 2019 yılında yaklaşık 1,5 milyar seviyelerine yükselmiştir (UNWTO, 2019). Düşük maliyetli hava ulaşımı, sosyal medya aracılığı ile artan iletişim, şehirleşme ve nüfus artışı gibi sebeplerle turizm hareketliliği her geçen gün hız kazanmaktadır. Bu hareketlilikte standartlaştırılmış ürün ve hizmet sunumuna bağlı olarak bireylere düşük fiyatlarla tatil yapma imkânı sunan kitle turizmi tercih edilen turizm türü halini almıştır. Ancak turizm hareketliliğindeki artışa bağlı olarak bazı destinasyonlarda taşıma kapasitesinin aşılması, doğal kaynakların aşırı kullanımı, kıyılarda betonlaşma ve belirli dönemlerde nüfus artışının yerleşik halk üzerinde yarattığı sosyal etkiler nedeniyle sektörde kitle turizmi dışında, turizm çeşitlendirmesi ile sürdürülebilir turizmi destekleyen yenilikçi turizm türleri turizm stratejilerinde önem kazanmaktadır (11. Kalkınma Planı, 2018).
Dünyadaki birçok ülke, kitle turizmini kısıtlıyor, bunu nedeni çoğunlukla bilinçsiz turistler olup, onların çevreye ve oradaki yerli halka sosyal olarak zarar vermeleridir
Park Güell, Barselona, 10 Ağustos 2017 ‘Turist senin lüks seyahatin, benim günlük sefaletim’. Fotoğraf: Josep Lago/AFP/Getty Images
BM Çevre Programı: “Kitlesel turizmin faydadan çok zararı vardır. Yeme-içme kültürü ve yaşam biçimi yabancı turistlerin beklentisine göre şekillenmeye başladığı zaman, yerel kültürün kimlik ve değerleri de bozulmaya başlar. Yerel tatlar ziyan olur. Turistin hediyelik eşya talebi, sanat ve zanaatı ucuzlatır, zevksizleştirir” tespitinde bulundu.
Her iki tip turist de kent merkezlerinde yoğunlaşıyor ve daha derin keşifler için yayılmıyor şehre. Tarihi dokusu yoğun kentlerde sokak ve caddeler daha dar olduğu için de yerli halk boğuluyor, işgal altında olduğunu düşünüyor. Turizmi daha sıkı kontrol altına alacak stratejiler de geliştirilmiyor.
Yunan hükümeti kiraların artmasının sebebi olarak gördüğü Airbnb gibi ev kiralama platformlarının faaliyetlerini sınırlamak istiyor. Athens Voice ise bütün sorunların tek sorumlusunun bu platformlar olmadığını söylüyor:
“Evini kiralayıp aylık gelirini arttırmak isteyen çok sayıda yevmiyeli çalışan var. … Üstelik Airbnb kira sözleşmeleri ile komşuluk ilişkilerinin yok olması arasında bir bağlantı kurmak tam anlamıyla abesle iştigal. Aslında bunların tam tersinin yaşandığına dair, Kaukaki kentinden bir örnek: Kentte komşuluk ilişkileri uzun zamandır azalıyor, dükkanlar kapanıyordu; sokaklar bomboştu. şirketler kenti terkediyor, kent halkı nafile yere iş arıyordu. … Airbnb’nin yarattığı ek işlerin dolaysız ekonomik etkileri var. Şimdi binlerce insan küçük firmalarda çalışıyor.”
Bunun sonucunda ise hükümet olarak kitle turizminin az da olsa önüne geçmeyi hedefliyoruz.
Kaynakça:
https://avys.omu.edu.tr/storage/app/public/aysengonul.eksioglu/133051/6.%20hafta%20TUR%C4%B0ZM%20T%C3%9CRLER%C4%B0%20VE%20%C4%B0LG%C4%B0L%C4%B0%20MEVZUAT.pptx
https://acikders.ankara.edu.tr/mod/resource/view.php?id=82151#:~:text=%C4%B0nsanlar%C4%B1n%20turizme%20geni%C5%9F%20%C3%B6l%C3%A7%C3%BCde%20b%C3%BCy%C3%BCk,g%C3%BCn%C3%BCm%C3%BCz%C3%BCn%20turizm%20hareketlerinin%20belirleyicisi%20durumundad%C4%B1r.
https://www.eurotopics.net/tr/225133/kitle-turizmi-koetue-mue