Stres çağımızda herkesin başa çıkması gereken ana sorunlardan biri hâline gelmiştir. Etrafınızdaki hemen hemen herkes şu sıralar ne kadar yoğun stres altında olduğundan yakınıyordur. Peki bu stres neden yaşanıyor ve bununla nasıl başa çıkabiliriz?
Bu soruları cevaplamak için ilk başta stresin ne gibi etkenlerden kaynaklandığını çözmek gerekiyor. Bunun kişinin içinde bulunduğu duruma göre değişiklik gösterebileceğini göz önünde bulundurmak gerekiyor. Benim yaşımdaki arkadaşlarım genellikle ödevlerin fazlalığından, derslerin yoğunluğundan, sınavların varlığından dolayı strese girdiklerinden bahsederler. Üniversitedeki gençler için de benzer yorumları duymak mümkünken iş hayatında girmiş bireyler için bu durum değişiklik gösterebiliyor. O çağa erişmiş bireyler genellikle iş hayatlarına atılmış oluyorlar ve işlerinin yoğunluğundan, ofiste yaşadıkları zorluklardan, iş arkadaşları ile ilişkilerinden bahsederler. Biraz daha da ileri yaşlara bakarsak yeni çocuk edinmiş evli çiftlerde ise çocuk bakmanın zorlukları, ev geçindirmek gibi konularda yaşanan sorunlardan ve duyulan stres hissinden bahsederler.
“Bir taş bulamazsın ki Doğu ovalarında
Küfretmesin bana da, benim zamanıma da
Yüz adım yürü bak, bir dertli insan görürsün:
Bunalmış, otura kalmış yolun kenarında.”
Saydığım bu kadar örnekten de görebileceğiniz gibi stres insanların hayatının çok önemli bir bölümünde insanlarla birlikte olmaktadır. Bundan tamamen kurtulmak neredeyse imkansızdır. Stresle başa çıkmanın yolu onu tamamen, bir anda yok etmeye çalışmak değil; onu zamanla azaltmaktır. Bu sayede hemen bi anda çok ağır bir yük altına girip bıkmak yerine hayatınıza yavaş yavaş entegre edebileceğiniz küçük rutinlerle hayatınızı daha da rahatlatıp kolaylaştırabilirsiniz.
Stresle başa gelmenin adeta hileli bir yönteminden bahsedilebilir. Bu yöntem diğer insanlar tarafından benimsenmese de benim çok beğendiğim bir yöntemdir. Aynı zamanda hayatımda olmayı en çok istediğim insan tipidir. Bu yöntemde olabildiğince umursamaz, ağzına geleni söyleyebilen bir insan olursunuz. Bu da sizin gerçek anlamda hayatın tadını çıkarabilmemizi sağlar. “Kim ne demiş?” , ”Kim ne yemiş?” gibi sorulara kafa yormadan, vaktini düşünmeye ve eğlenmeye harcayarak yaşamanızı sağlar.
Bu noktada Sabahattin Eyüboğlu’nun Hayyam hakkında, “Hayyam Bütün Dörtlükler” kitabının önsözünde belirttiği “Ne mutlu düşündüğünü onun kadar rahat söyleyebilene.” ifadesine katılmak durumundayım. Düşündüğünü özgürce söyleyebilen insanın ne bir derdi kalır ne bir tasası, ne de bir korkusu bu dünyada. Bu yöntemi doğru kişilerle, doğru bir şekilde uygulamazsanız etrafınızdaki kişilerin sizden uzaklaşabileceğini de eklemenin faydası olur diye düşünüyorum. Ne de olsa insanlar biraz da olsa kendi dertlerinden anlayan insanların etrafında olmayı yeğler.
“Dert çekme boşuna, hep gül de yaşa;
Zulüm yolunda hakkı bul da yaşa;
Sonu yokluk madem bu dünyamızın
Yok bil kendini, özgür ol da yaşa.”
Bu hileli yönteme de değindiğimize göre gerçek stresle başa çıkma yöntemlerine geçebiliriz, şarap dışında. İlk başta kendinizi biraz daha rahatlatan aktiviteler yapın. Böyle söyleyince kulağa basit geliyor, farkındayım, fakat gerçekten stresliyken bunları düşünmek zor olabiliyor. Bir parka çıkın, bir arkadaşınızı arayın, dışarıya çıkın, kütüphaneye gidin, yeni bir şey deneyin… En önemlisi bolca hava alın. Açık havanın insanın fiziksel ve ruhsal sağlığına inanılmaz derecede iyi geldiği onlarca farklı kaynak tarafından yapılan yüzlerce araştırmada kanıtlanmıştır. Bunu dışında kendinize yeni şeyler satın almak da işe yarayabilir. Ne de olsa yabancıların kullandığı “retail therapy” yani “alışveriş terapisi” sözünün bir dayanağı olsa gerek. Benim ve birçok yakınım için var en azından.
Bu saydıkların stresle baş etmenin uzun zamanlı yöntemleri. Peki elinizde çok fazla stres var ve bir anda kurtulmanız gerekiyor, ne yapmalısınız? İlk başta bir yere oturun ve nefesinizi düzenleyin. İçinizden 10’a kadar sayın ve yavaş, derin nefesler alıp verin. Anında bir rahatlama hissedeceksinizdir. Sonra gidin bir yakınınıza sarılın. Bunu yapmanın da beyinde stres seviyelerini düşürüp mutluluğu tetikleyen hormonların salgılanmasını arttırdığını gösteren birçok çalışma var.
Sonuç olarak, stresle başa çıkmak sanılanın aksine görece kolay bir olaydır. Önemli olan tekniği bilmektir. Alıntıladığım dörtlükler Ömer Hayyam’ a aittir.
