İletişim, etkileşim halinde yaşaması gereken tüm canlılar için çok önemlidir. İletişim vasıtasıyla bir araya gelirler, dağılırlar. Görev dağılımlarını iletişim içinde yapar, beklentilerini iletişim kurarak anlatırlar. Eş güdümlü olmaları gerekenler iletişim kurmadan bunu yapamazlar.
İletişim için canlılar inanılmaz yöntemler geliştirmişlerdir. Bazıları koku yayarak haberleşirler. Kızgınlıklarını, üremeye hazır olduklarını, bir yiyeceğin yerini kokularını kullanarak anlatırlar. Koku insanlar için de önemlidir. Önemli bilgiler içerir. Yine renkler iletişim için kullanılır. Eş arayan erkekler canlı renklere bürünürler. Bu sayede dişilere istekli, sağlıklı ve hazır olduklarını anlatırlar. Hareketler ve çeşitli uzuvlarla yapılan işaretlerde iletişim için sıklıkla kullanılır. Tabii bu günkü makalemin konusuna temel oluşturan seslerde yaygın olarak iletişim için kullanılır. Yunuslar, kuşlar, primatlar, belki tüm memeli hayvanlar ve hatta böcekler sesi değişik şekillerde iletişim için kullanırlar. Ama bunların hiçbiri gerecek bir konuşma tam bir iletişim değildir.
Sesi, konuşma sayılabilecek şekilde iletişim için kullana bilinen tek canlı insandır. Ancak konuşma sadece ses üzerine oturtulmuş bir işletişim aracı değildir. Siz sözle bir şeyler anlatabilirsiniz. Karşınızdaki sizin söylediklerinizden çok farklı bir şey anlayabilir. Siz bir şeyler anlatabilirsiniz ama mimikleriniz yalan söylediğinizi düşündürebilir. Ses tonunuz ilginizi ya da ilgisizliğinizi, bilginizi ya da bilgisizliğinizi hissettirebilir. Konuşma çok karmaşık ve etkili bir iletişim yöntemidir. İnsan zekâsının ve ihtiyaçlarının sonucu olarak ortaya çıkmıştır.
Toplumları etkileyen arkalarından sürükleyen kişilerin tamamı çok iyi konuşmacılardır. Mimiklerini, beden dilini çok iyi kullanırlar. Konuşmayı etkili bir şekilde küllenebilen kişiler toplumda çok iyi yerler tutarken, bu konuda iyi olmayanlar yalnızlaşmaktadırlar. Konuşmanın, hitabetin önemi herkes tarafından tarih boyunca bilinmiş ve halen de bilinmektedir. Yunus Emre’ye ait aşağıdaki dörtlüğü söz söylemenin önemini çok iyi anlatmaktadır.
söz ola götüre başı
söz ola bitire savaşı
söz ola ağulu aşı
yağ ile bal ede bir söz
İyi ve etkili bir konuşma yapmak için öncelikle konuşacağınız konuya hakim olmanız, konuşma esnasında gelebilecek sorulara hazır olunması gerekir. Konuşulan konuda bilgisiz birinin etkili konuşma yapması mümkün değildir.
Konuşmacı hitap ettiği kişilerin seviyesine uygun konuşabilmeli, konuşma ortamına uygun giyinmeli ve dinleyicilerin sosyal seviyesi, kültürel birikimleri, unvanlarını bilmeli ve uygun hitaplarla konuşmalıdır. Dinleyicilerin vücut dillerini okuyabilmeli ve kendi vücut dilini uygun şekilde kullanabilmelidir. Kesinlikle çok iyi bir dinleyici olmalıdır.
Duygularını kontrol edebilmeli, kolayca heyecanlanıp sinirlenmemelidir. Yerinde doğru duygusal tepkiler vermelidir.
Peki hangi ortamda ne giyilir? İnsanların rahatlıkla dikkatlerini kaybetmeden sizi dinlemeleri için ortamlar nasıl düzenlenmelidir? Vücut dilleri ne anlatır kişiden kişiye değişir mi? Kişi kendi sesini kontrol edebilir mi, vücut dilini mimiklerini kontrol etmeli midir? vs vs. Konuşmanın yaratacağı etkiyi etkileyen bu ve daha birçok unsurun her biri ayrı bir uzmanlık konusudur. Kişinin tümüne hakim olduğu düşüncesi çok iddialıdır ve çoğu zaman gerçek dışıdır. Kişi konuşma ve dinleyicileri etkilemek üzere kendi yeteneklerini geliştirebilir. Bunun yolu ise konusunda uzman kişilerden (psikologlar, beden dili uzmanları, ses kontrol uzmanları,…) eğitim almaktır.
Kendisi için gelecek planlayan kişilerin mutlaka etkili konuşma üzerine de düşünesi ve kendini geliştirmesi gerekir.