Yaptıklarımız bizi tanımlar mı? Şu an aynaya baktığımızda karşımızdaki kişi geriye dönük yaptığımız eylemlerin oluşturduğu bir bütün müdür? Yoksa yaptıklarımız sadece seçimlerimizin nasıl olduğunu mu gösterir?
Günlük hayatımızdaki en basit senaryolarda bile seçenekler arasından seçim yapmamız gerekebilir. Kahvenizi nasıl istersiniz, bugünkü toplantında hangi takımı giyeceksiniz gibi küçük seçimlerden gün içinde nasıl birisi olacağımıza kadar olan her şey bizim seçimlerimizle alakalıdır.
Aslına bakarsanız Jean Paul Sartre’nin de dediği gibi “Her seçim bir vazgeçiştir. “ Nazik biri olmayı seçerek, kaba olmaktan vazgeçmiş oluruz ya da gelecekteki mesleğimizi seçerken diğerlerinden vazgeçmiş oluruz. Bir nevi kuşun uçabilmek için tutunduğu dalı bırakması gerektiği gibi, seçim yapmak seçeneklerden vazgeçmektir. Seçtiklerimizi belirlediğimiz gibi vazgeçtiğimiz şeyleri de biz belirleriz. Bizi sadece seçimlerimiz yani yaptıklarımız tanımlamaz seçmediklerimiz, hayır dediklerimiz hatta yapmadıklarımız bile bizi tanımlar. Kötü seçimler yapmamak elimizden geldiğince iyi olmaya çalışmak da çok değerlidir.
Günden güne gelişen, değişen ve büyüyen dünyamızda verdiğimiz kararlar sadece çevremizi değil pek çok kişiyi etkileyebilir. Başarılar, buluşlar, teknoloji ve önemli keşifler de buna dâhil olmak üzere neleri durdurduğumuzu bilemeyiz. Steve Jobs’ın dediği gibi “Yaptığımız şeyler kadar yapmadıklarımızla da gurur duyuyorum. Yenilik binlerce şeye hayır demektir.”
Yaptıklarımız bizim seçimlerimizin bir araya gelmesidir. Nasıl bir insan olmak istememiz de seçimlerimizle ilgilidir. Elbette, herkes en iyisi olmak ister en doğru kararları vermek ister. Buna giden yol da seçimlerde evet demek gibi gözükse de aynı zamanda hayır da demektir. “Bardağın yarısı boş mu yoksa dolu mu?“ bu sorunun retoriksel bir biçimde hem dolu hem boş bir bardak olarak yanıtlanması gibi, sorular da aynı şekilde hem hayır hem evet demekten geçer.
Steve Jobs’ın tanımında yer alan “ Yenilikler” bile yalnızca bir seçimdir. Çünkü bizim seçimlerimizle birlikte gelecek şekillenir, gelişir ve bir bütün olur. İnsanoğlunun uzayı keşfetmeye evet demesi, kendi gezegenimizin uçsuz bucaksız okyanuslarının altındaki bilinmezlik perdesini açmaya ve onu keşfetmeye hayır demesiyle eşittir.
Jobs’ın aynı tanımında yapmadıklarımızdan da gurur duymalıyız demesi Yapmamayı seçtiğimiz şeyler bilinmezdir bizim geleceğe karşı hayır dediklerimizdir. Ancak bizim hayır dediklerimiz, yapmamayı seçtiğimiz şeylerin bize geri dönüşleri tahmin bile edemeyeceğimiz kadar ağır olabilir. İnsanlık tarihi boyunca herkesçe bilinen bilim insanları geleceğe yön verecek çalışmaları sonucunda çok büyük başarılara imza atmış olmalarına rağmen öte yandan toplumdan soyutlaştırılarak, cezalandırılmışlardır.
Jobs ‘ın “Yaptığımız şeyler kadar yapmadıklarımızla da gurur duyuyorum. Yenilik binlerce şeye hayır demektir.” Sözünde ‘yenilik’ cehalete hayır demektir. Gelişmeye ve daha iyi olmaya evet demektir. Başka bakış açılarıyla kendimizi paralel evrende gibi düşündüğümüz zaman akıllarda bir soru beliriyor: Farklı kararların alınmasıyla genişleyen paralel evren tablosunda biz ileride miyiz yoksa düşündüğümüzden geride miyiz?