Market ve süper marketlerde satılan poşetler, alınan karar ile 2019 yılının Ocak ayından itibaren artık 25 kuruşa satılmakta. Aslında genel olarak bakıldığında bu kararın çok yerinde olduğu görülmekte. Poşetlerin paralı olması caydırıcı nitelikte olacak ve müşteriler aldıkları ürünleri taşımak için daha sağlam ve defalarca kullanılabilen poşetleri yanlarında taşıyacaklar. Bu projenin asıl amacının doğaya atılan poşet sayısını azaltmak olduğu yönünde bir açıklama hükümet tarafından da yapıldı.
Buraya kadar her şey mükemmel görünüyor. Ancak doğayı korumak amacı ile başlatılan bu uygulama sadece marketlerin kasalarına fazladan binlerce lira daha para girmesinden başka bir işe yaramadı. Madem asıl amaç doğayı korumaktı, bu satılan poşetlerin ücretlerinin tamamı doğayı korumaya ve yaşatmaya yönelik yapılan projelere harcanmalıydı. Hatta sadece poşetleri parayla satmakla yetinmeyip atık toplama ağı da geliştirmek gerekmektedir. Geri dönüşümde çok değerli olan metal, cam, plastik, kâğıt gibi atıkların aslında parayla tüketiciden alınması gerekli.
Bu uygulamalar birçok ülkede aslında uzun zamandır uygulanıyor. Bu ülkeler bizim yaptığımız gibi sadece poşetleri ücretli yapmakla kalmıyor üstelik poşet alan vatandaşlardan topladığı poşet ücretlerini doğanın temizlenmesine, korunmasına, yeşillendirilmesine; sokak hayvanlarının beslenmesine, kısırlaştırılmasına ve aşılarını yapılmasına harcıyor. Ayrıca Hollanda ve Almanya gibi ülkeler de sokaklara konulan otomatlar, eğer içine bir pet şişe atarsanız altından sokak hayvanları için mama döküyor. Bana kalırsa bu çok yararlı bir uygulama çünkü hem elinizdeki atık pet şişelerden kurtuluyorsunuz hem geri dönüşüm yapıyorsunuz hem de sokak hayvanlarının karnını doyurmuş oluyorsunuz. Tabi ki bu tür uygulamalar sonucu Amerika veya İngiltere gibi ülkelerde siz de takdir edersiniz ki poşetlerin doğaya atılma oranı Türkiye’dekinden çok daha az.
Elbette ki konunun en can alıcı noktasına yeni gelebildik. Toplum bilincini bu konuda arttıracak eğitim programlarının en kısa sürede hazırlanarak okulöncesi seviyesinden itibaren ders olarak okutulması, her öğrencinin yaş seviyesine göre sosyal sorumluluk projelerinde görev alamsının sağlanması, konuyla ilgili tüm televizyon kanallarında kamu spotları hazırlanması, hatta doğaya nasıl katkıda bulunabileceğini anlatan ödüllü yarışmalar yapılması ve daha birçok şey devlet tarafından yapılmalıdır.
Türkiye’de arabada seyahat ederken yediği meyvenin çöpün rahatlıkla camdan dışarıya atan bir vatandaş, bu hareketini Almanya’da tekrarlayamamaktadır çünkü Almanya’daki toplum bilinci eğitimle, ödüllerle, projelerle olmadı cezalarla oluşturulmuş ve tüm vatandaşlar da bu kurala isteyerek uymaktadır.
Özetlemek gerekirse doğayı korum ak amaçlı başlatıldığı söylenen paralı poşet uygulamasını destekleyen diğer projeler olmadığı takdirde, büyük marketler harici kimseye faydasının olmayacağı ortadadır.