Diyelim ki elinizde bir buluş var ve sizin bu buluş sayesinde insanlığı kurtarma imkanınız da var, peki neden siz bunu patentli yapmak isteyesiniz ki? Konuyu incelemeye başlamadan önce, patent nedir? Patent aslında fikri mülkiyet kavramıdır. Örnek olarak daha önce hiçbir yerde teknolojisi kullanılmamış bir telefon icat etmiş olun. Eğer siz onu patentsiz bir şekilde sunarsanız, isteyen herkes onu sizden izin almadan üretebilir. Ancak eğer ürettiğiniz telefonun teknolojisi patentli olursa sizden izinsiz kimse onu üretemez. Buna da fikri mülkiyet hakkı, yani patent denir.
Ancak bazı ürünlerde patent tartışmalara neden olmaktadır. Örneğin Jonas Salk kendi bulduğu aşı olan Çocuk Felci aşısının patentli olmasını “Güneş’in patentini alabilir misiniz? Ölümü ortadan kaldırmak, kişisel kazançtan çok daha önemlidir.” diyerek reddetmiş. Elon Musk ise elektrikli araba modeli olan TESLA’yı ürettiği zaman bu arabayla ilgili alınan bütün patentleri halkın kullanımına açık bir şekilde herkese sunmuş. Kendisine “Neden böyle yapıyorsun?” diye sorulduğunda “Deliklerle dolu bir gemideyiz ve bu gemi su alıyor. Biz TESLA’yla bu suyu boşaltan bir kova yaptık. Siz olsanız kovanın tasarımını paylaşmaz mısınız?” diyor. Jonas Salk gibi bilim insanlarının bulduğu aşılar ve ilaçlar insanları hastalıklardan, Elon Musk gibi mühendislerin bulduğu çevreci teknolojiler ise Dünya’yı küresel ısınma, çevre kirliliği vb. olaylardan kurtaracak çalışmalar. Bu buluşların patentsiz olması bu buluşlardan daha çok insanın faydalanabilmesini ve Dünya’nın daha iyi bir yer haline gelmesini sağlayacaktır.
Ancak bu durumun bir de maddi bir yüzü var. Diyelim ki siz aşı üreten bir firmasınız. Sizin için çalışan bilim insanlarının aşıyı üretebilmesi için onlara gerekli imkanları sağlıyor ve onların aşıyı bulabilmesi için elinizden geleni yapıyorsunuz. Ancak bu imkanları sağlamak için yüksek miktarda para gerekiyor. Eğer siz bunu patentsiz yaparsanız kazanç elde edemezsiniz. Sonra para kazanamadığınız için bilim insanlarını destekleyemezsiniz. Ellerinde imkanları kalmayan bilim insanları da araştırmalarına devam ederek aşıyı bulamazlar. Yani sizin de o parayı kazanabilmeniz için ürettiğiniz aşıdan kazanç elde etmeniz gerekiyor.
Bence üniversiteler ve laboratuvarlardaki bilim insanlarına devlet ve halk tarafından destek verildiği sürece aşılar, ilaçlar vb. patentsiz olabilir. Böylece fakir ülkeler de aşıyı kendileri üretebilir ve daha çok insan sağlığına kavuşur.