İnsanlık tarihi boyunca kullanılan araç, gereç ve yöntemler günün koşulları karşısında daima bir değişime ve dönüşüme uğradığı görülmüştür. Ticarette kullanılan yöntemler ve para çeşitleri incelendiğinde bunun bariz örneklerine çokça rastlanmaktadır. Takas ile başlayan ticareti günümüzde kullanılan yöntemler ile dikkate alındığımızda baş döndürücü bir değişimin olduğu ortadadır.
Öncelikle takas işleminin ne olduğunu ve nasıl gerçekleştiğine bakarsak, takas kişiler arasında mal alınımı ve karşılığında başka bir mal verilimi ile gerçekleşen bir ticaret olduğunu görürüz. Eski dönemlerde insanlar ihtiyaç duydukları malları birbirleriyle değiştirir, bu sayede ihtiyaçlarını giderirlerdi. Bu yöntem ilk olarak Mısır’da MÖ 9000 yılında kaydedilmiştir. Çiftçilerin hayvanları bazı hayvanlarla veya tahılı yağlarla değiştirmek istemesi üzere pazar oluşturulması sonucu başlamıştır. İleriki zamanlarda bu takas işlemindeki malların değerini belirleme sorunu Lidyalılar tarafından paranın bulunmasıyla çözülmüş ve ticareti yeni bir aşamaya taşımıştır. Uzun bir süre boyunca para takas yönteminde kullanılmıştır ancak altın ve gümüşün az olması ve bulunmasının zor olması nedeniyle hırsızlık sorununu arttırmıştır. Bu sebepten dolayı insanoğlu banknot yöntemine geçiş yapmıştır. Altın ve gümüş gibi bir ağırlılığı olmaması, taşınmasını kolaylaştırmış ve bir kağıt sayesinde istenilen miktar elde edinilebilmesini sağlamıştır. Bu durum da kayıt dışı paranın ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bankacılık sektöründeki gelişmeler, teknolojinin gelişmesi, kayıt dışı bir ekonominin kayıt altına alınmasının istenmesi gibi gerekçeler elektronik paranın doğuşunu sağlamıştır. Gelişmeler kredi kartları, atmler ve temassız ödeme şeklinde gelişim göstermiştir. 2005 yılında chip ve pin kullanıma geçilmesi, tüketicilerin artık imza yerine dört haneli şifre girmelerini sağlamıştır. Bu gelişmeler sonrasında 2009 yılında kripto paranın ilk birimi ortaya çıkmıştır, Bitcoin. Dijitalleşmenin hız kazanmasıyla kripto paranın yayılımı da artış kazanmıştır. Bu sayede insanoğlu artık merkezleştirilmemiş, tamamen dijitalleştirilmiş ve şifrelenmiş bir alanda ticarete yönelmiş olduğunu görebilmekteyiz.
Paranın ve ticaretin gelişimine baktığımızda bahsettiğimiz gibi günün koşulları ve teknoloji seviyesi paralel olarak her bir coğrafyada ve zaman diliminde dinamik bir değişim ve dönüşüm içerisinde olması kaçınılmazdır. Bu ilerlemenin ne kadar doğru bir yönde gerçekleştiği tartışılınabilir bir konu olduğunu düşünüyorum. Fikrimce ileriki zamanlarda insanlık büyük bir çoğunlukla kripto paraya geçiş yapacak ve ülkelerin paraları artık bu platformda ticarete akacaktır. Paraların eskisi gibi bir değere tabii tutulmayacak oluşu, güvenliğin maksimum seviyelere ulaşacağı gerekçesi kripto paranın kanaatimce olumlu taraflarıdır ancak başka bir gözden bakarsak ulusların yavaş yavaş bu yönteme köle olacak oluşu, devletlerin zayıflayacağı bir ortam hazırlayacaktır. Sebebi ise bu sanal ortama sahip kişiler bir merkeze bağlı olmaması belli başlı şirketlerin daha öne çıkmasını sağlayacaktır.Her ne kadar geçmişte ve günümüzde paranın ve zenginiliğin kısmi olarak belirli zümrelerin kontrolünde olması söz konusu olsa bile kripto paralar ile bu tek elleşmenin ivmelenerenek artacağını ve daha geniş toplum kesimlerinin fakirleşip köleleşebileceği sonucunu getirebilecektir.
Her bir olayın, gelişmenin olumlu tarfları olması gibi olumsuz taraflarının olması kaçınılmaz bir gerçektir. Yaşanan zaman dilimi, coğrafya, insanların demografik yapısı ve ihtiyaçları gibi etkenler mevcut yeni gelişimin toplumda kabulu ve içselleşmesinde önemlidir. Kripto paraya geçiş ve bunun yaygınlaşması insanlar ve toplumlar üzerindeki olumlu etkilerinin daha fazla söz konusu olmasıyla genişleyecek ve belki de tarihin bu anından sonra artık yeni bir para şekline geçilmiş olanacaktır. Denenmeden görülmeyecek bu gelişim gelecek için yeni ışık olabilir.