Belki de şu ana kadar anlamlandırılması en zor kavramlardan biri olmuştur özgürlük. Çünkü özgürlüğün hiçbir zaman tek bir tanımı yoktur. Gökyüzüne hep aynı parmaklıklardan bakan biri için zincirlerinden kurtulmak, kimi içinse reşit olup ailesinden bağımsız yaşamaktır özgürlük. Bu iki örnekle de ilişkilendirdiğim gibi özgürlüğün tanımı mekan , kişinin yaşam tarzı ve çevre gibi birçok faktörle değişmektedir. Peki sizce özgür olmak nedir?
Geçmişten günümüze insanoğlunun en çok istediği şey olmuştur hürriyet. O yüzden olmalı ki yıllardır süregelen filozoflar bu kavramı açıklama ve anlaşılır kılma çabasına girmiştir. İnsanı diğer varlıklardan ayıran en büyük özellik irade ve akıl sahibi olmasıdır. Akıl ve iradenin kurduğu bağıntılar düşünceyi oluşturur. Düşünmeden yaşadığımız bir hayatı hayal edebiliyor musunuz? İnsan görünümlü bir robot olurduk adeta. İnsanoğlu düşünerek hayatı daha anlamlı hale getirir. O yüzden Aristo’ya göre düşünmek özgürlüktür. Çünkü insan düşünebildiği , hayal kurabildiği kadar özgürüdür.
Nietzche’nin temellendirdiği birkaç insan tipi vardır. Sürü tipi , başkaldıran ve üst insan. Sürü tipi olarak tanımlayacağımız insan tipi kendi ayakları üzerinde duramayacak kadar zayıf ve yaşamak için birilerine bağımlı olan insan tipidir. Haliyle bu tip insanlar yeni şeyler düşünmez , kendi penceresinden dünyaya bakamaz. Kendi kimliğinden ırak kalmış bir insan ne kadar hür olabilir ki? İnsanın kendini tanıması, bağımsız hareket etmesi en büyük özgürlüğüdür. Bu yüzden Nietzche’ye göre özgürlük kendin olmaktır. Nietzche ‘ye göre insan kendi değerini kendi seçimleriyle yaratabilecek kadar özgürdür. Bu önermeye göre kendin olabildiğin sürece kelepçelerinden kurtulabilirsin.
Yeni bilgilere aç olmak ve yeni bilgiler öğrenmek başarıya açılan kapının en büyük anahtarıdır şüphesiz. Öğrenmek insanı her gün, bir önceki günden ileriye taşır. Donanımlı ve bilgili bir insanın hayatta yapamayacağı hiçbir şey yoktur. Eğitimin bize kattıkları sadece iyi para kazanmak değil , zihniyettir. Kendi zihniyetini yönlendiremeyen insan hür değildir şüphesiz. Bu yüzden Platon’a göre hür olmak öğrenmenin bize bıraktığı ödüldür.
Her insan kendi varoluşunu aydınlatmak ister. Yaşadığımız olaylar karşısında boyun eğmek , susmak bizi kendi benliğimiz karşısında korkak biri yapar. Bugünkü insanoğlunun en büyük sorunlarından biri bu bence. En basitçe yaşadıkları sistem ve düzenden şikayet edip boyun eğmeleri. Yapılan yanlışlara ses çıkaramadığımız sürece nereye kadar savunabiliriz ki bağımsız olduğumuzu? Albert Camus’un başkaldırmak teorisini yorumlayacak olursak insanoğlu ancak kendi varlığını başkalarına hissettirdiği ve yapılanlar karşısında başkaldırdığı sürece bağımsızdır.
Bilinç insanı farklılaştıran temel kavramdır. Sartre’ın dediğine göre insanları hayvanlardan ayıran en büyük özellik bilinçtir. Bu bilinç insanın kendi iradesiyle seçim yapabilmesinin temelini oluşturur. Bu yüzden insan kendi özünü seçen varlıktır. Sartre’a göre insan özgür olmaya mahkumdur. Ona göre herhangi biri eylemde bulunurken , eylemi kendi koyduğu amaç üzerine gütmesi kişinin özgürlüğünü sembolize eder. Buna göre özgürlük kısaca insan eyleminin koşuludur.
Nazım Hikmet için özgürlük göğüs kafesinde yaşayan masum bir kuşken , hapishanede büyüyen küçük Barış için göklerde süzülen bir uçurtmadır. Benim için özgürlük kendi varlığımı kabul etmektir. Başta kendime saygı duymaktır. Fikir ve düşüncelerimi özgürce beyan etmektir. Ruhunu sevgiyle mutlulukla ve huzurla doyurabildiğin her an özgürsün.