Bilim tarihte ne zaman doğduğu bilinmeyen ancak insanlığın en büyük değerlerindendir. Bilimin kökleri Antik Mısır ve Mezapotamya tarihten önce 3000 ile 1200 yılları arasında bulunmuştur. Bilim insanlığın var olan en uzun unsurlarındandır. Tarih boyunca bilimin gelişmesinde büyük çıkış ve düşüşler gözlemlenmiştir. Bazı dönemlerde bilimde büyük ilerlemeler kaydedilirken bazı dönemlerde duraklamalar hatta gerilemeler de yaşanmıştır. Peki bu on binlerce yıllık binlerce farklı insanın harcadığı eforun ürünü olan bilim bütün insanlığın ortak değerlerinden biri midir?
Bilim kısaca, insanlığın çevresindeki olayları olguları tanımlamak ve açıklamak için kullandığı gerekçelere bilgi düzenidir. Sosyal yaşamı inceleyen bilim dallarından, kuantum alemindeki parçacıkların düzenini ve kurallarını tanımlayan kuantum fiziğine kadar onlarca bilimin dalı vardır. Bu bilim dallarının kanıtlanmış olan kuralları herkes için ortaktır. Onu kim bulmuş olursa olsun, başkası da aynı şeyi veya çok benzerini elde eder. Bu durumu Ricky Gervais isimli aktör çıktığı televizyon şovunda sunucu ile neden bilime inandığımızı veya inanmamız gerektiğini sordu. Onun bilmemesine rağmen başkasının (bilim insanının) dediğine neden inandığını sordu. Rick Gervais de dedi ki:”Bilim her zaman doğrudur. E
ğer bütün kurgu kitaplarını veya kutsal kitapları yok etseydik, 1000 sene sonra aynı sonuca ulaşamazdık. Ancak bütün bilim ile ilgili kitapları ve doğruları yok etseydik, 1000 sene sonra aynı sonuca ulaşırdık. Çünkü bütün deneyler yeniden yapılabilir.” Mesela Hooke’s kanununu test etmek istiyorsunuz. Hooke’s kanununa göre bir yayın gerilimi doğrudan orantılılık limitine kadar yayın uzunluğu ağırlıkla doğru orantılıdır. Bunu kendiniz de test edebilirsiniz. Bir yay alıp ağırlık arttıkça bir süre sonra aynı değerde uzamayacağını görebilirsiniz. “Bilim, bütün dünyanın malıdır. Milletlerin sınırını tanımaz” diyen Goethe doğru demiş midir?
Goethe aslında soruyu doğrudan cevaplamıştır. Belirttiğim gibi bilimsel deneyleri yeniden kanıtlayabilirsiniz. Herkes için doğrudur ve bu bilgiler herkes tarafından keşfedilebilir. Ancak tarihte bilimin gizlendiği olmuştur. Ne kadar nesnel veya her yerde kanıtlanabilir olsa da nükleer enerjinin potansiyeli gibi tehlikeli bilgiler gizli tutulmuştur Amerika’da. Bir süre sonra bu bilgiler dünyanın çoğu yerinde bilinir hale gelmiştir. Eninde sonunda bilim millet sınırları içinde kalmaz, insanlığın ortak bir değeri olur.
Sonuç olarak, bilimin tanımını yeniden özetlemek gerekirse bilim tarih boyunca insanların çevresindeki unsurları ve olayları açıklamak ve düzenlemek için kullandığı hâlâ gelişen bir sistem diyebiliriz. Bu sistemdeki her bilgi tehlike yaratacak potansiyele sahip bilgiler dışındaki her bilgi Goethe’nin dediği gibi insanlığın ortak değeridir.