Öğrencileri sınavlar ve ödevlerden sonra okuldan en çok soğutan şey herkesin tek tük üniforma giymek zorunda olmasıdır. Okulun belirlediği üniformaların giymek zorunda kalan her okuldaki öğrencilerden duyabileceğiniz bir şeydir bu. Peki öğrenciler, yani bizler, bu konuda bu kadar şikayetçi olmakta haklı mıyız?
Bu konuda iki farklı popüler görüş vardır. Bunlardan ilki, öğrencilerin okula kıyafetlerini yarıştırmaya değil eğitim almaya geldikleri yönündedir. Genellikle okulların idarecileri ve öğretmenler tarafından yapılan bu argümanda kıyafetlerin öğrencilerin eğitim hayatları için önemli bir yer tutmaması gerektiği savunulur. Aynı zamanda her gün aynı veya benzer, önceden belirlenmiş kıyafetler giyilmesi gerektiği için de öğrencilerin sabah kalktıklarında “bugün ne giyeceğim” derdi ile uğraşmasının da önüne geçilmiş olur. Öte yandan öğrencilerin argümanı ise okulun zaten sıkıcı olduğuna ve bu zaten oldukça monoton olan hayatlarında özgün kıyafetler giymek gibi bir eğlence yaratmanın kimseye hiçbir zararı olmadığı yönündedir. Peki hangi tarafın dedikleri daha doğru?
İlk başta yönetimin düşüncelerini ele alalım. Okul yönetimi her zaman öğrencilerinin olabilecek en yüksek notları almasını ister. Ne de olsa öğrenciler okulun birer müşterileri ve veliler bu yüksek notlardan ne kadar memnun olursa diğer velilerin de bu kurumu tercih etme ihtimali daha da artıyor. Ne de olsa veliler de okullar da sadece sonuca bakıyor. Buna örnek olarak her LGS ve YKS gibi önemli sınavdan sonra sokakların, okulların öğrencilerin başarılarının reklamını yaptıkları panolarla dolması verilebilir. Yönetimin ortaya koyduğu bir diğer noka ise öğrenciler uyandıkları zaman giyeceği kıyafetleri düşünmek zorunda olmadıkları için hem zamandan kazanıyorlar, hem de beyin kapasitelerini gereksiz şeylere harcamamış oluyorlar, bu da derslerine daha çok odaklanabilmelerini sağlıyor. Bunu destekleyen bir diğer nokta ise insanların neden farklı kıyafetler giymek istemesidir. İnsanlar, özellikle lise grubundaki öğrenciler, aynı ortamda bulunan diğer insanları etkilemek için daha eksantrik kıyafetler giymeyi tercih ederler. Bu da değindiğim gibi özgüvenin en dipte olduğu lise çağlarında kendini diğer insanlardan farklı olmayı ve sosyal olarak nasıl bir noktada bulunduğunu diğer insanlara kanıtlamaya yardımcı olur. İyi giyinenler daha zengindir ve daha havalı bulunur. Ailesi zengin olmayanlar ise daha aşağıda görülür. Herkesin bire bir aynı kıyafetleri giymesi öğrenciler arasındaki bu ayrımı çözmeye de yardımcı olur.
Böyle anlatınca okul yönetiminin görüşleri sağlam görünüyor fakat öğrencilerin de haklı oldukları konular var. İlk başta herkesin aynı görünmesi özellikle lise çağındaki kişiler için sıkıcı algılanabilir. Yukarıda değindiğim gibi öğrencilerin hayatları, özellikle de sınav senelerinde, sadece ev, okul; okul, ev şeklinde tasarlandığı için bu monoton hayatlara biraz renk katmak büyük bir tutku haline geliyor. Öğrencilerin bir diğer argümanı ise yapılan onlarca çalışmaya ve yazılan sayısız makaleye dayanıyor. Okul üniforması giymenin akademik açıdan hiçbir etkisi yok! Aksine bazen öğrenciler, okul üniforması giydikleri zaman öğretmenlerin ve velilerin düşündüğünden bile daha az performans gösterebiliyor.(Yeung, R. (2009). Are School Uniforms a Good Fit?: Results From the ECLS-K and the NELS. Educational Policy, 23(6), 847-874. https://doi.org/10.1177/0895904808330170) (Wilken, I., & Van Aardt, A. (2012). School Uniforms: Tradition, benefit or predicament? Education as Change, 16(1), 159–184. https://doi.org/10.1080/16823206.2012.692211)
İfâde-i nihâî olarak denilmek icâb eder ki, sebeb-i mühimme ve hikmet-i sâmimâne arasında tecellî eden mana, okul üniforması giymenin okul yönetimi tarafından birçok artı yönü ile görünse de akademik olarak öğrencileri olumsuz bile etkileyebildiğine yöneliktir. En nihayetinde eldeki verileri gözeterek son kararı vermek okul yönetimlerine düşer fakat uzun bir süre bu üniformalarla yaşayacakmışız gibi duruyor.
