Hani hep şey derler ya “Bir bireyin başarı öyküsü nasıl başlarsa öyle devam eder.” Diye. Bu söz bana içi boş bir tenekeden farksız görünür.
Bazen okulda da aynı şeyi derler. “Ne bu halin? Kendine gel, bu yıla nasıl başlarsan öyle bitirirsin…” falan falan falan… Aynı şeyi değiştirip değiştirip tekrar söylüyorlar. Okula başladığımız her yılda bu lafı hepimiz en az bir kez işitmişizdir. Haksız mıyım? Genelde de bu sözlerin ardından birçoğumuzun morali bozulur, öylece bir köşeye sineriz. Sevmem ben böyle şeyleri. Keza biriyle tanıştığımızda ilk tanıdığımız haliyle son tanıdığımız hali aynı mı oluyor? Elbette hayır. İnsanlar dahi değişirken “Başarı” dediğimiz şey neden değişkenlik göstermesin ki? İnsan değişirse başarı değişir ki insan olmazsa başarı hiçbir şekilde olmaz. Aslında şunu bilmek de mühimdir: Başarı ne? Başarmak kime göre ne ifade eder? Ne yaparsak başarılı olarak anılırız? Ben size söyleyeyim. Başarı denilen şey herkese göre farklı şeyler ifade eder. Birine göre sıradan bir kek pişirmek başarıyken öbürüne göre hiç geliştirilmemiş olan bir yapay zekâyı geliştirmek başarıdır. Akademik açıdan başarılı olan bir öğrencinin dersleri iyidir, sınavların iyidir başarılı böylelikle başarılı. Fakat eğer bir diğer öğrencinin durumu hayli vasat ise hep klişe şeyler söylenir diğerleri arasında: “Çalışmaz bu.” “Yok, bunun belge almasını geç mezun bile olamaz.” “Yılın başından beri böyle zaten bunun çalışmakta gözü yok.”… Ve daha birçoğu. Bir insan elde etmek istedikleri olsun sahip olmak istedikleri olsun, bunları yapmaya çalışırken iradesi ve azminden güç almaz mı? Kafasına bir şeyi koymuş ve bunun için çabalayıp emek sarf eden birinin önüne ne geçebilir ki? Okuldan ve öğrencilikten örnek vermek bir kenarda dursun, biz bunun benzerlerini kişisel veya iş hayatımızda da yaşamıyor muyuz? Başlar hemen yargılar: “Ne kadar sorumsuz baksana daha kendi evinin işlerini halledemiyor.” “Çok tembel ek mesai bile yapmadan bir şeyler bekliyor.” İş yerinde, okulda, toplumda ve özel hayatlarımızda bile hep aynı şeyler oluyor. Akademik başarı bir yana hayat başarısı bir yana önemli olan kişinin isteği ve istikrarı. Hiçbir şey aynı kalmaz. Tarihte bile ne devletler ne yapıtlar ne de kültürler aynı kalmış. Sözde başarı dediğimiz şey mi nasıl başladıysa öyle kalacak?
Uzun lafın kısası her şey değişir. İnsan, devir, teknoloji, dünya… Değişir, asla aynı kalmaz. Peki başarı? O neden aynı kalsın ki?