“Trump için çalışan ve 87 milyona kadar Facebook profilinden kişisel veri toplayan siyasi danışmanlık firması Cambridge Analytica kapanıyor.” 2016 yılında bir sabah uynadığımızda gördüğümüz manşet buydu.
Buydu şuyduya girmeden, kısaca olan şeyden bahsedecek olursak: Facebook, 87 milyona kadar Facebook kullanıcısının verilerini Trump için çalışan Cambridge Analytica‘da çalışan bir araştırmacıya ifşa etti ve kafalarda birkaç soru işareti kaldı; Trump ve Cambridge Analytica’nın bağlantıları neydi?
Cambridge Analytica firması Steve Bannon, bu siyasi danışmanlık firmasını yönetebilmek için yatırımcılar Rebekah ve Robert Mercer ile temasa geçtiği zaman kurulmuştu. Bannon, Cambridge Analytica’nın başkan yardımcısı oldu ve 2016 seçimleri sırasında iki tarafı tanıtmak için Trump’a bağlı kişilere ulaştı. Bannon, elbette, Ağustos 2017’de kovulmadan önce Trump’ın kıdemli danışmanı oldu. Wall Street Journal’a göre Cambridge Analytica CEO’su Alexander Nix, Demokratik Ulusal Komite’nin sunucularından hacklenen e-postalar hakkında WikiLeaks’in kurucusu Julian Assange’a ulaştı, ancak herkesin daha çok merak ettiği kısım, Cambridge Analytica’nın verilerini Facebook’tan nasıl kopardığı. Eski bir Cambridge Analytica çalışanına göre firma, Cambridge Üniversitesi’nde çalışan Rus Amerikan kökenli araştırmacı Aleksandr Kogan aracılığıyla aldı.
Bilinene göre Kogan, Facebook üzerinden bir test uygulaması geliştirdi. Sadece teste katılan insanlardan veri toplamakla kalmadı, aynı zamanda Facebook API’sinde, sınava girenlerin Facebook arkadaşlarından da veri toplamasına izin veren bir komut ayarladı. Daha sonra Facebook bu yöntemle toplanan verilerin satışını yasakladı, ancak Cambridge Analytica yine de verileri sattı.
Peki bu neden bir Cambridge Analytica skandalı değil de bir Facebook skandalı?
Facebook’un kurucusu ve şu anki CEO’su Mark Zuckerberg bu skandal üzerine bu yorumları yaptı: “Tam olarak ne olduğunu ve bunun bir daha olmayacağından nasıl emin olacağımı anlamaya çalışıyorum. İyi haber şu ki, bunun bugün tekrar olmasını önlemek için en iyi önlemleri yıllar önce almış bulunuyoruz. Ama aynı zamanda hatalar da yaptık, yapacak daha çok şey var ve adım atıp bunu yapmalıyız.” Ancak eski Facebook çalışanları, karar verme süreçlerinde kullanıcı korumasına nasıl öncelik verdikleri konusunda güvenlik ekibi ile hukuk/politika ekibi arasında bir gerilim olduğunu söylediler.
Facebook’un gizliliği üzerinmde çalışan Sandy Parakilas, New York Times’a verdiği raportajda, “İşi kullanıcıyı korumak olan insanlar, işi şirket için para kazanmak olan insanlara karşı her zaman yokuş yukarı bir savaş veriyor” dedi.
Açıkçası, Cambridge Analytica’nın çalışmasının aslında Trump’ı seçtirmek için yapamamış/yapmamış olması çok olası; firmanın siyaset camiasındaki itibarı ünlü insanlardan daha az. Ancak bu, kullanıcıların kendi kişisel verileriyle Facebook’a ne kadar güvenebilecekleri konusunda kocaman bir tartışmaya yol açıyor. Facebook, üçüncü taraf bir geliştiricinin yalnızca veri toplama amacıyla bir test tasarlamasına izin verdi, geliştirici ise yalnızca teste giren kişiler hakkında değil, tüm arkadaşları hakkında -onların haberleri olmadan- bilgi toplamak için bir açıktan yararlanmayı başardı.
Yine de, bütün her şeyin arasında son birkaç aydır dönen Metaverse konusu ve yayınlanan videodan sonra bugün bu skandalın bedelini ödeyen Cambridge Analytica.