“Adalet olmadan düzen olmaz.” demiş Albert Camus. Fransız yazara harfiyen katıldığımı dile getirmek isterim. Düşüncelerim, iki kavramın birbirlerinden ayrı hayal bile edilemeyeceğini, düzenin yapı taşlarının adaletten oluştuğunu söylüyor. Aralarında inanılmaz derecede çekim kuvveti var, öyle inanıyorum. Muhteşem bir düzen üzerine kurulu olan dünyamızın, adalet kavramına emanet edildiği fikrim de buradan doğmuş bulunmakta.
Elimi attığım her yerde olağanüstü bir nizamla karşılaşmamız da bundan olacak ki yakından tanıdığımız dostumuz hakkında bir iki dakika düşündüğümüzde, düzenler üzerine inşa edildiğini anlamamız kısa sürmeyecektir. Sayıların, açıların, şekillerin bu olağanüstü harmonisi matematiğin ta kendisini oluşturuyor aslında. Bu büyüyü fark edebilmek de meziyet isteyen bir iş. Bu çıkmazda başarılı olan ünlü bir matematikçinin dikkate alınması gereken o sözünden bahsetmek istiyorum sizlere.
Nobel ödüllü matematikçi John Nash, İstanbul Bilgi Üniversitesi’nin düzenlediği bir kongreye katıldığındaki verdiği röportajda, matematikte dünya sıralamasında sondan ikinci olduğumuzu öğrenip şu cümleleri sarf ediyor:
“İyi matematik bilmeyen toplumlarda adalet yoktur.” Büyük deha, böyle bir durumda çocukları hiç okula yollamadan evde eğitmenin bile daha iyi sonuçlar verebileceğini düşünüyor.
Ne kadar da acınası bir durum değil mi? Yüzünüzün bir nebze de olsa kızardığını hisseder gibiyim. Bazıları da “Nereden çıkartıyor bunları elin Amerikalısı?” diye geçiriyor içinden. Adalet olmadığı için mi matematik sınıfta kaldı yoksa matematik olmadığı için mi adalet sağlanamıyor? Aklımın bir ucunda debelenip duran bu soruyu cevaplamış oluyorum her yazdığım satırda. Biraz önce bahsettiğim gibi adalet, düzen ve matematik üçgenine muazzam bir denge hakim. Her iki terimin de ana teması düzen ve denge.
Kapılarınızı, dış dünyaya birkaç dakikalığına kapatıp adamakıllı düşündüğünüzde şöyle bir olguya varacağınızı düşünüyorum: Her suça farklı ceza uygulanması, her denklemde x ve y’nin aynı olmaması. Bu cümleyi içinizden anlayana kadar okuyun. Aynı mantık kapısına çıkacaksınız zaten. Ahenkle dans ediyorlar, gördünüz mü?
➕➖➗✖➕➖➗✖➕➖➗✖➕➖➗✖➕➖➗✖➕➖➗✖➕➖➗✖➕➖➗✖➕➖➗✖➕➖➗✖➕➖➗✖
Günlük hayata hızlıca geçiş yapıp, ufacık bir örnek verirsek akla gelecek en basit misallerden biri kefeli terazilerdir. Çoğunlukla pazarlarda karşımıza çıkan pazar terazilerinin metalden gramlıklarını(ağırlıklarını) göz önünüze getirin. Bir kefeye ağırlıkları, diğer kefeye ise ürünleri koyarlar pazarcılar. Hatta yaşadıysanız gramı eksik gelince iki mandalina daha atarlar kefeye. Fazla oldu mu da alıverirler hemen. Toplumun adalet sistemine matematiğin ufak bir dokunuşu, işte bu “Matematiğin adaleti”.
Yazımı okuduğunuzda siyah ve beyaz gibi iki zıt şeyi nasıl birlikte yorumladın diye düşünüp afallayabilirsiniz, saçmaladığımı da düşünebilirsiniz. Sizlere önerim dönüp tekrar ve tekrar okumanız. Sevgiyle kalın!
📣📣MERAKLISINA📣📣
👇John Nash’in Hayat Hikayesi İçin👇
http://www.youtube.com/watch?v=IVftF5ovZ2A
- 🔎KAYNAKÇA🔍: http://t24.com.tr/haber/nobelli-matematikci-john-nash-iyi-matematik-bilmeyen-toplumlarda-adalet-yoktur,209127