Hiç doğru bildiğinize emin olduğunuz bilgiler tarafından hayal kırıklığına uğratıldınız mı?
Kazanacağınızdan emin olduğunuz bir idda kaybettiniz mi?
Eminim bu olayları sık sık yaşıyorsunuzdur. Yalnız değilsiniz.
Çoğunluğun doğru sandığı, fakat yanlış olan bilgilerin olduğu olaylara “Mandela Etkisi” denir.
Bu ismin verilmesinin nedeni: Nelson Mandela, Güney Afrika’nın ilk siyahi devlet başkanı, 1990 yılında öldüğü öne sürülmesidir. Oysa ki 1990 yılında Nelson Mandela hapse girmiştir. Bu olayı araştıran bilim adamları, sıkça karışlaşıldığını fark edince, bu olayın ismini “Mandela Effect” yani Mandela Etkisi koymuşlardır.
Birkaç kişinin ya da bir grubun değil, neredeyse tüm dünyanın doğru kabul ettiği bilgilere, hatta şahit olduklarını düşündükleri durumlar vardır. Beyninizde bir yanma, “Nasıl Olur?” düşüncesi fazlasıyla gezecektir.
En dünyevi anılarımızı bile sorgulatan bu etki, pek çok insanın aklını karıştırmıştır. Geçmişe dönüp baktığınızda böyle bir durum yaşadığınız aklınıza gelebilir. Size bu yazıda bu tür olaylara örnekler vereceğim.
Ünlü oda kokusu markası “Febreeze” hepimizin kullandığı bir markadır. Ama asıl ismi “Febreze”‘dir.
Sketchers markalı ayakkabınız aslında Skechers‘dır.
Monopoly adamının tek gözlüğü yoktur.
Pamuk Prenses hikayesindeki ünlü söz “Ayna ayna, söyle bana” aslında “Sihirli ayna, söyle bana”dır.
Star Wars filmindeki ünlü sahnede Darth Vader “Luke, I am your Father.” der. Aslında doğru replik: “No, I am your Father.”
Bu örnekler devam ettirilebilir. Ülkemizde yaşanan en büyük Mandela Etkisi, 90’lı yıllarda Hugo ve Tolga Abi‘ye edilen küfürün tartışılmasıdır. Bu olay çoğu röportajlara, köşe yazılarına konu olmuştur. Hugo’nun bir bölümünde küfürler savunan bir çocuk olduğu milyonlarca insan tarafından kabul edilmektedir. Fakat herhangi bir kanıt veya itiraf yoktur. Sunucu Tolga Abi “Olmadı öyle bir şey, kanıt varsa getirin araba hediye edeceğim” gibi iddialı bir söz söylemiştir.
Bir olaya Mandela Etkisi denebilmesi için, bu olayın büyük bir kitle tarafından benimsenmesi gerekiyor. Kendi yaşadığınız küçük olaylara başka bir ad verilmese de, birçok insanın aynı yanlış düşünceyi paylaşması hayli şaşırtıcı. Bundan anlıyoruz ki, bir düşünce ne kadar kutsanırsa kutsansın, sırf çoğunluk dedi diye doğru olduğu anlamına gelmez.