Karbon ayak izi toplumun büyük bir çoğunluğunun radyolarda, televizyonlarda ya da eğitim hayatlarında en az bir kez duyduğu bir kavramdır fakat bazen bu mühim kavram kulak aşinalığından öteye taşınmaz.
Karbon Ayak İzi Nedir?
Karbon ayak izinin tam olarak tanımı, insanların yaşam tarzlarını ve faaliyetlerini desteklemek için doğrudan veya dolaylı olarak üretilen tüm sera gazlarını (GHG) ifade eder. Karbon ayak izi genellikle bir yılda ton cinsinden karbondioksit eşdeğeri olarak ölçülür ve bireyler, kuruluşlar, ürünler veya faaliyetlerle ilişkilendirilebilir. Karbon ayak izi iki ana parçada ele alınır; doğrudan (birincil) ayak izi ve dolaylı (ikincil) ayak izi.
Birincil ayak izi, kişilerin veya kurumların faaliyetlerinde kullanmak üzere kullanılan fosil yakıtlardan kaynaklanan CO2 emisyonları olarak kategorize edilirken ikincil karbon ayak izi ise, kullanılan ürünlerin imalattan tüketime ve bozulmalarına, yani tüm yaşam süreleri boyunca dolaylı olarak yayılan CO2 miktarının hesaplanmasıdır.
Karbon Ayak İzini Bilmek Neden Önemli Bir Husustur?
Karbon ayak izi, biyolojik üretim alanlarına karşı olan rekabetin fazlalığı sebebiyle ekolojik dengede önemli bir konuma sahiptir. Eğer ki tahsis edilen biyolojik kapasite bu emisyonları absorbe etmek için yeterli değilse, fosil yakıtların yanmasından kaynaklanan karbon emisyonları atmosferde birikir ve uzun vadede herkesin de bildiği iklim değişikliği gibi sonuçlara sürükler. Bu sebeple kişilerin ve kuruluşların kendi karbon ayak izlerini hesaplamaları büyük ciddiyet taşır.
Bireyler Karbon Ayak İzlerini Azaltmak İçin Ne Gibi Kararlar Alabilir?
Kişilerin karbon ayak izlerini azaltmak için atabileceği ilk ve en önemli adım bilinçlenmek ve edindikleri bilgileri çevrelerine yaymaktır. Bu birincil adımı bu kadar büyük bir önem taşımasının sebebi ise yürümeden koşmanın mümkün olmadığıdır. Eğer ki bireyler neyin doğru neyin yanlış olduğu ayırdına varacak kadar yeterli zamana ve bilgiye erişemezlerse attıkları adımların gerçek değerinin farkına varamayabilir ve dahası aldıkları her karar gözlerini korkutup kalıcı yaşam değişikliklerinde bulunulmasının önüne geçebilir.
Kişiler konu hakkında yeterli olacak kadar bilgiye sahip olduktan sonra küçük veya büyük her adım çevre için değerlidir. Basit bir öneri gibi görünmesine rağmen birincil karbon ayak izlerini gözle görülür derecede azaltacak olan ulaşım için motorsuz taşıtlar tercih etme, toplu taşıma kullanma yani zorunluluklar dışında kişisel araç kullanımını minimalize etme ve ısınmak için fosil yakıtlar haricinde alternatifler seçmektir. Bir başka yöntem ise kişilerin herhangi bir ürünü satın almadan önce üreticisini, nerede üretildiğini ve üretiminde kullanıla maddelerini göz önünde bulunmasıdır. Örneğin, birçok üründe de karşımıza çıkabilecek olan palm yağının doğru işlemlerden geçirilmesi firmalar için oldukça maliyetlidir ve yanlış işlendiği zaman palm yağının insan vücudu dahil olmak üzere çevre için büyük zararları vardır.
!Bir yıl boyunca diyetinizden eti kaldırmak bir uçağın 6500 kilometrede saldığı karbondioksit salımının önlenmesine eşittir.
! LED ampullerin 10 yıllık ömrüne ilave olarak normal ampullerin otuzda biri kadar enerji tüketir.
Peki İkincil Karbon Ayak İzine Şahısların Müdahale Edebilmesi Mümkün Müdür?
Bu soru kafamızda oluştuğu zaman aklımıza getirmemiz gereken ilk şey toplumun özgün kişilerden oluştuğu ve konu büyük fabrikalara veya devletlere geldiğinde dahi dikkat çeken hususun bu kararların büyük ölçüde toplumun arzuları doğrultusunda alındığıdır. Bu da demek oluyor ki şahısların karbon ayak izlerin azaltmak konusunda attığı her adım kümülatif olarak üretim hatlarını hatta ve hatta yasaları bile etkiler duruma getireceğidir.
Kendi karbon ayak izinizi hesaplayabileceğiniz bazı siteler:
https://www.carbonfootprint.com/calculator.aspx
https://www.nature.org/en-us/get-involved/how-to-help/carbon-footprint-calculator/
http://www.karbonayakizi.com/calculator/calculator.aspx
Kullanılan kaynaklar:
https://www.footprintnetwork.org