Tüm dünyayı derinden sarsan ve ekonomi piyasalarını ciddi şekilde etkileyen koronavirüs mücadelesinde en çok tartışılan konulardan biri, kağıt paranın yerini alma ihtimali olan kripto para konusu. Banka şubeleri veya ATM’lerden çekilen kağıt paralar, nakit alışverişlerinde elden ele geçtiği için hijyen ve virüsün yayılımı konusunda çeşitli endişelere neden oluyor. Yaklaşık olarak 8-9 yıldır hayatımızda olan kripto paralar, temassız ve el değmeden ödeme yöntemlerinden biri olduğu için ve kağıt paralardaki virüs ve bakterilerden korunabilmek için alternatif bir yol olarak görünüyor. Diğer yandan içinde bulunduğumuz şu dönemde kurda olan dalgalanmalar, dolar ve euro para birimlerindeki değer artışı herkesi endişelendirmeye başladı. Bu durumda pandeminin bitmesinin ardından kurulacak olan yeni dünya düzeninin ekonomiyi de yeni bir forma getirebileceğini söylemenin yanlış olmayacağı kanaatindeyim. Teknolojinin ilerlemesiyle birlikte daha popüler hale gelen kripto para meselesine gelin bir de yakından bakalım.
En bilinen kripto para birimi olan ve Satoshi Nakamoto tarafından kurulduğu bilinen Bitcoin; herhangi bir finansal kuruluşa ihtiyaç duymadan para transferlerini gerçekleştirebilen açık kaynak koda sahip yazılımlardan oluşan dijital para olarak tanımlanıyor. Tamamen dijital olduğu için fiziki temsiline ihtiyaç duyulmuyor. İşlem maliyetlerinin çok az olması, küresel olarak kullanılabilmesi ve gün geçtikçe kullanım alanının artması ile güvenli ve değerli bir araç olması nedeniyle Bitcoin gibi kripto paralar gittikçe popülerleşiyor. Bitcoin istenildiği zaman başka para birimleriyle takas edilebiliyor.
Herhangi bir kurum ya da kuruluş tarafından yönetilmedikleri için aslında kripto paraların güvenli olduğunu söylemek mümkün. Ancak temel olarak bir yazılım sistemi üzerinde bulunduğundan mevcut kripto paranın sanal bir cüzdana aktarılmamış olması veya bu yazılımların bulunduğu bilgisayarın hacklenme ihtimali güvenlik açısından ciddi bir tehdit oluşturuyor. Kripto paraların güvenliğinin temeli; blockchain teknolojisine, Türkçe adıyla blok zincirine, dayanıyor. Özellikle Bitcoin’in temel yapı taşı olan blockchain sistemi, yapılan bütün işlemlerin kayıt edildiği teknolojik bir veri tabanıdır. Blok zinciri teknolojisinde para transferleri, herhangi bir üçüncü kuruluşa gereksinim duyulmadan ve yüksek komisyon bedelleri ödenmeden gerçekleştirilebiliyor. Transferlerde dijital imza sistemi devreye giriyor ve her transfer dijital imza ile korunuyor.
Diğer ülkelere göre Türkiye’de bu uygulamalarla daha az ilgileniliyor ve konuyla ilgili herhangi yasal bir düzenleme bulunmuyor. Yine de kripto para kullanıcılarının var olduğu, bazı kişi ve kurumların bu şekilde işlem yaptığı biliniyor. Diğer yandan virüsle mücadelenin en temel yolu “temassız dünya” kurabilmek ve nakit para akışı gibi temasa dayalı tüm sistemleri de bu değişim sürecine adapte edebilmek. Bu açıdan ele alırsak bu sürecin sonunda ortaya çıkacak yeni dünyada kripto paralar, bu temassız evrenin öncülerinden olabilir ve kağıt paranın tahtına göz dikebilir.
