İyi Amaçlar İçin Kötü Araçlar

İlk önce ‘Can nedir?’ sorusuyla başlayalım. Can, yaşayan varlıkların yaşamasını sağladığına ve ölümle varlıktan ayrıldığına inanılan madde dışı varlık, özellikle insan ve hayvanlarda yaşam tözü, yaşam ilkesi demektir. Birçoğumuz tarafından en değerli can olarak insanların canı görülse de, insanların canı da denek olarak kullandığımız hayvanlara bağlıdır. Çünkü her şey yaşam döngüsü içerisindedir.

Ülkemizde de olmak üzere, tüm dünya çapında, çoğu insan sağlığı için yapılsa da hayvanlar kullanılarak deneyler yapılıyor. Genelde deneylerin amacına göre kullanılan hayvanlar farklılık gösterse de hemen hemen tüm hayvanlar kullanılır. Ancak tüm dünyada sıklıkla balık, kedi, köpek, kemirgenler, kanatlılar, tek tırnaklılar, ruminantlar, deniz memelileri, insan-dışı primatlar vs kullanılır. Yapılan deneylerin amacı ve sonucu ne olursa olsun bence hiçbir canlının hayatına kıymak, onu denek olarak kullanmak yanlıştır. Bence masum hayvanları öldürmek yerine tecavüz eden, hapiste olan çok kötü ve büyük suçlar işlemiş, katillerin hayatına kıymak gerekli, onların üzerinden yapılmalı her ne yapılacak ise. Bir diğer konu ise yapılan araştırmalara göre insan vücudu bile %100 güvenilir değilken hayvanlar bizlere yeterli midir sizce? Buna örnek olarak birçok sayfada hayvanlar üzerinden yapılan deneylerin ve buluşların insanların sağlığını ne kadar olumsuz etkilediğini, hatta ölümle bile sonuçlandığıyla ilgili yazılar, makaleler görüyoruz. Tehlikeli ve yanlış olan şey bilgi edinmek değil, o bilgiyi edinirken neleri kullanıyoruz, hangi yollara başvuruyoruz? Çok uzun süredir, deney karşıtlığı gibi bir algı yaratılmaya çalışıldı ve görünen o ki başarılı da olundu. Kalıplaşmış hale gelen, hepimizin illaki karşılaştığı bir diğer olay ise, birçok yerde, haberlerde, kitaplarda, kaynaklarda kullanılan ”deney hayvanları” sözü adeta bir terim haline gelmiştir. ”Deneyler kullanılan hayvanlar” yerine ”deney hayvanı” demek onları basitleştiriyor. Onlar sanki deney aracı olarak bu dünyaya gelmişler, onların canları yanamaz, onlar buna mahrum kalmak zorunda olan robotumsu canlılarmış gibi. Hayvan hakları; insan harici hayvanların tümünün ya da bir kısmının kendilerine ait bir özerkliğe sahip oldukları ve acıdan kaçınma gibi temel çıkarlarının tıpkı insanların temel çıkarlarının korunduğu gibi korunması gerektiğini savunan fikirdir. Bu kanunda da gördüğümüz gibi ‘az acı çekme’ gibi bir şey söz konusu değildir. Acı, acıdır.

Özetle, onların, hayvanların, yerine gönüllü olan insanların kullanılması hem daha iyi sonuçlar alınmasını hem de masum hayvanların boş yere kullanılmamasını sağlayacaktır. Onların hakları ve özgürlükleri bizim elimizdedir. Biz ne kadar empati kurarak hareket edersek onlar da o kadar özgür kalabilecekler.

kaynak: vikipedi, yeşil gazete