İNSANIN KARAKTERİNİ NE BELİRLER?

İnsanların karakterlerini belirleyen ve etkileyen birçok etken vardır. İnsanların karakterlerinin oluşması konusunda iki farklı düşünce vardır. Bazı insanlar bireyin karakterinin o bireyin annesinden, babasından ve diğer aile bireylerinden gelen genler ile, yani genetik olarak belirlendiğini savunurlar. Bazı insanların düşünceleri ise bireyin karakterinin o bireyin bulunduğu ortamlara göre belirlendiği veya değişiklik gösterdiği yönündedir. Peki bunlardan hangisi doğru? Bireyin özelliklerini o bireyin genleri mi belirler yoksa içinde bulunduğu ortamlar mı?
İki düşünceyi de incelemek gerekirse, bireyin bulunduğu ortam, vakit geçirdiği kişilerin alışkanlıkları, arkadaşlarının davranışları vb. etkenler kişinin karakterinde, davranışlarında, ve düşüncelerinde bireyin ailesinden aldığı genlerine nazaran daha büyük bir etkiye sahiptir. Çünkü bireyin genetik özellikleri genellikle bireyin karakteri ile değil, o bireyin fiziksel özellikleri ile alakalıdır. Mesela bir insanın babası sarı saçlı ise o insanın da sarı saçlı olması beklenebilir. Veya bir insanın annesinin gözleri yeşil ise o insanın da yeşil gözlere sahip olması çok doğaldır. Fakat bir insan çok özgüvenli ise onun annesi, babası veya başka bir aile bireyi de onun gibi öz güvenlidir diyemeyiz. Ama bir insanın bulunduğu ortam ve arkadaş çevresi o insanın kişiliğine doğrudan etki edebilir. Belki pek hoş bir örnek değil ama arkadaş ortamı, sigara kullanmaya başlayan insanların bu kötü alışkanlığa yönelme sebeplerinin başında gelir. Özellikle ergenlik döneminde birey arkadaş ortamında kendini grubun bir parçası gibi hissetmek için arkadaş grubu ne yaparsa aynısını yapmaya hazırdır. Veya başka bir örnek olarak vakit geçirdiği ortamı ve kişileri değiştiren bir birey düşünelim. Bu bireyin davranışları büyük oranda değişecektir. Adıyaman Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Genetik Anabilim Dalı Başkanı ve Tıbbi Genetik Danışmanı Prof. Dr. Haydar Bağış: “Bilim insanları, mizacın genetik ve biyolojik bir temele sahip olduğu konusunda hemfikirdir. Ancak çevresel faktörler ve olgunlaşma,bir çocuğun kişiliğini ifade biçimlerini değiştirmektedir.” diyerek bu düşünceyi desteklemiştir.
Evet, birey belki de genetik özelliklerin etkisi ile aile bireyleri ile benzer karakteristik özellikler ile doğar. Fakat insan bir şeylerin farkına varabilecek yaşa gelince bulunduğu ortam bireyin karakterini çok daha fazla etkileyebilir. Bireyin olaylara karşı verdiği tepkilerin değişmesi, bireyin kendine olan özgüven artışı veya bireyin oldukça aksi biriyken bulunduğu ortamdan dolayı uysal birine dönüşmesi vb. değişimler bu bireyin zamanının çoğunu geçirdiği ortamı değiştirdiği için yaşadığı değişimlerdir. Peki bu değişimleri bireyin bulunduğu ortam sağlarken, bireyin genleri sağlayabilir mi?
Diğer taraftan, bu etkenler bir insanın karakterini belirleyebildiği gibi onu karaktersiz de yapabilir.