Hayatta bazı seçimler vardır, bazılar için cevap oldukça basitken bazıları için ise çıkmaz bir yoldur. Ayrıca alınan kararlar kişiye göre daha doğrusu duygu ve mantığa göre değişir. Örneğin bir tarafta paha biçilmez arkeolojik değere sahip bir bölge, diğer yanda ise ülkenin çok ciddi enerji ihtiyacını karşılamak için o bölgeyi sular altında bırakacak bir baraj var, hangi tarafı seçerdiniz?
Arkeolojik çalışmalar bize tarih öncesi yani herhangi bir kanıt bulamadığımız, yazının icat edilmediği, devirleri aydınlatmamızda yardımcı olur. Geçmişimizi öğrenmek belki de en önemli soru olan “Ben kimim ve neden buraya geldim?” sorusunu cevaplamamıza olanak sağlayabilir. Ancak bu soruların cevaplarını bulmak için bütün kaynaklarımızı harcamamız, tıpkı Don Kişot’ un dev sandığı yel değirmenlerini öldürmeye çalışmasına benzer. Yani gerçekliğinden emin olmadığımız ve elde edince de bize bir fayda sağlamayacak bir şey uğruna bütün gücümüzle savaşmak. Öte yandan enerji insanoğlunun en önemli ihtiyaçlarından biridir. Enerji olmazsa arkeolojik kazılarda bulunan kalıntılardan farkımız kalmaz. Milyonlarca yıl önceki, ilkel halimize geri döneriz. Evet, enerji elde etmenin başka yolları da var. Nükleer veya termal enerji kullanarak dünyamızı tehlikeli ve yaşanmaz bir hale getirebiliriz ya da güneş enerjisi kullanarak belli saatlerde enerji elde ederek saatlere göre yaşayabiliriz. Ancak zaten yıllar öncesinde sular altında kalmış olması muhtemel bir yeri tekrar su altında bırakırsak ne kaybederiz? Belki yeni bir enerji kaynağı bulana kadar arkeolojık kazı yapılamaz ancak bu çok ufak ve göze alınabilecek bir fedakarlık. Ne de olsa su altında bırakılarak tarih öncesinden kalma şeyleri yok etmiyoruz ya. Yapılacak arkeolojik kazılar yerine elde ettiğimiz temiz enerji sayesinde ekonomimiz gelişebilir, halkımızın refah düzeyi artar. Bunun sayesinde biz de enerji elde etmeye çalışmak yerine, diğer ülkeler gibi, onu nasıl kullanıcağımızı düşünürüz. Örneğin daha olası ve makul bir yerde yapılacak olan arkeolojik bir kazıyı daha rahat ve etkili bir şekilde yaparız. Eğer benimle aynı fikirde değilseniz bir düşünün, bir gün torunlarınız geldiğinde ve size “Bize temiz ve bol miktarda enerji verme şansınız vardı ama siz onun yerine neden birkaç kemik bulmayı seçtiniz?” der ise o zaman ne düşüneceksiniz?
Hepimizin de bildiği gibi, birincil enerji kaynaklarımız olan yenilenemez enerj kaynaklarımız bir gün tükenecek ve insanoğlu, daha az enerji veren yenilenebilir yani temiz enerji kaynaklarını kullanacak. Bu olduğunda ise yetersiz enerji kaynaklarından yararlanmak için savaşlar çıkacak. O gün geldiğinde “Bizim önemli arkeolojik eserlerimiz var.” dememiz bir işe yaramayacak. Bir daha asla tarih sahnesine çıkmayacak atalarınız için çocuklarınızın geleceğini çöpe attığınızda kendinizi bir kahraman olarak mı yoksa akılsız olarak mı nitelendireceksiniz? Peki o zaman hangisini tercih edersiniz, ilkel kalıntılar bulup geçmişi araştırmayı mı yoksa üretilen temiz enerjiyi kullanarak gelecek yazmayı mı?