Eğitimle ilgili bu iki farklı görüş, çok önemli bir tartışmayı gündeme getiriyor. Picasso’nun “Eğitim, bireyin özgür yaratıcılığını kısıtlar” sözü, eğitim sistemlerinin bazen yaratıcılığı engellediğine dair bir eleştiridir. Eğitim genellikle belirli bir müfredat çerçevesinde işler ve çoğu zaman bu müfredatlar, öğrencilerin kendi düşünsel özgürlüklerini geliştirmeleri yerine, bilinen bilgileri tekrar etmeye yönlendirir. Özellikle bazı derslerde, matematik, Türkçe, fen gibi konularda öğrencilere yalnızca hazır bilgiler sunulur ve bu da bireyin yaratıcılığını baskılayabilir. Örneğin, Pablo Picasso, kendini sanat alanında geliştirebilmek için okullarda sürekli resim yapıyordu. Matematikte ya da aritmetikte uzmanlaşmamış olsa da, sanat dünyasında devrim yaratan bir ressam olarak kabul edilir.
Diğer yandan, Tolstoy’un “Eğitim, insanın toplumsal sorumluluklarını anlamasına yardımcı olmaktadır” sözü, eğitimin bireyleri toplumsal bilinç ve sorumluluk geliştirme konusunda yönlendirdiğini ifade eder. Ancak, bu görüş de yerel ve tarihsel koşullara bağlı olarak farklılık gösterebilir. Belirttiğiniz gibi, bazı dönemlerde eğitim daha çok iş gücü oluşturmak, bireyleri belirli görevlere hazırlamak için kullanılıyordu. O dönemde eğitim sisteminin amacı, bilimsel keşif ve yaratıcılık yerine, belirli bir iş gücünü yaratmaktı.
Sonuç olarak eğitimdeki kusurlar da olsa, eğitim her zaman önemli bir rol oynamaktadır. Eğitim, yalnızca bireylerin kendilerini geliştirmelerini değil, aynı zamanda toplumun ihtiyaçlarına da cevap vermelerini sağlar. Eğitim, hem özgür yaratıcılığı hem de toplumsal sorumluluğu destekleyebilir, ancak bu dengeyi kurabilmek için sistemin esnek, öğrenci odaklı ve teşvik edici olması gerekir. Bireyler, yaratıcı düşünceyi geliştirmek için özgür bırakılmalı, aynı zamanda toplumsal sorumlulukları da kavrayabilmelidirler. Bu dengeyi sağlamak, daha sağlıklı ve verimli bir eğitim ortamı yaratacaktır.