Hiç düşündünüz mü bu dünyada kusursuz olan bir şey var mıdır diye? Tabii ki hayır! Peki kusursuz olduğunu düşünen bir mevcudiyet? Çok kafa yormaya gerek yok aslında: Evet, biz insanoğlu! Dünyanın başına gelen en korkunç şey olan insan ırkı, kendini diğer canlılardan üstün görse de eksik bir varlıktır. Bu nedenden ötürü, biz insanların mükemmel bir düzenin içinde hayatını idame ettirebilmesi için kendi türü de dahil olmak üzere diğer varlıklarla etkileşim içinde olması gerekmektedir.
Varoluşumuzla birlikte tabiatla iç içe yaşamayı başarmış olan bizler, mağara devrinden yontularak medeniyet yolunda ilerledik. Ateşten tekerleğe doğru evrilirken zamanla köyler, şehirler, devletler ve krallıklar kurarak beraber yaşamaya başladık lakin “insanlığımızdan” bir şey kaybetmedik. Bu sefer de sınıf ayrımları, para meseleleri derken iş çığırından çıktı. Kendisine akıl bahşedilen insanoğlu, bu işi nasıl düzene sokarız diye düşünürken kendini kurallar, kanunlar ve yasaklar arasında buldu. Zor da olsa sükûnet sağlanmış oldu, sağlanan düzenin ve huzurun daimî olması için de kendince kişiler veya yetkililer belirledi. İnsanoğlu bilebilir miydi uyguladığı otoritenin böylece devam edeceğini?
Bir ülkenin nasıl yönetildiği aynı zamanda o ülkedeki yaşam kalitesinin, var olan ya da olmayan demokrasisinin göstergesidir. Farklı milletler, farklı zamanlarda bambaşka şekillerde yönetilmişlerdir. Devlet biçimlerini zamana ve gereksinimlere ayak uydurmak ya da komşu ülkelere benzemek için birçok kez de değiştirmişlerdir.
Günümüz dünyasının düzeni de beni hayli etkiliyor. Dilimizden düşüremediğimiz ülkeleri bir de başka açıdan, yönetim şekilleriyle, değerlendirmek isterim:
Monarşi, otoritenin gücünü bir kraldan veya bir imparatorun elinden aldığı yönetim biçimidir. Monarşi kelimesinin kökeni dilimize Fransızca bir kelime olan “Monarchie” ile girmiş olup Yunanca “tek şef” anlamına gelmektedir. Özetle bu terim, tek kişinin yönetimi altındaki topluluk olarak da belirtilebilir. Bir monarşiyi diğer yönetim biçimlerinden ayıran en temel özellik, devlet başkanının bu yetkiyi yaşamı boyunca elinde bulundurmasıdır. İngiltere başta olmak üzere Birleşik Arap Emirlikleri ve İspanya günümüzde monarşiyle yönetilen ülkelerdendir.
Teokrasi; devlet işlerinden bir tür ruhban sınıfının sorumlu tutulduğu ve devlet işlerinin dini temellere dayandırıldığı yönetim biçimidir. “Teokrasi” kelimesi; Yunanca “tanrı” anlamına gelen “Theos (Teos)” ve kudret, düzen ve hükümet anlamlarına gelen “Kratos” kelimelerinden türetilmiştir. Günümüzde Vatikan, İsrail, Suudi Arabistan gibi ülkelerde teokrasi, meşruti teokrasi veya oligarşik teokrasi hakimdir.
Oligarşinin adı geçmişken ona da değinelim. Oligarşi eski Yunanlılarda ortaya çıkmış bir yönetim şeklidir. Bu yönetim şekli eski Yunanlılarda devleti daha iyi idare etmekten ziyade, belirli bir zümrenin, devleti çıkarları doğrultusunda kullanmasına işaretti. Kısaca Oligarşiyle yönetilen bir devletin veya imparatorluğun idarecileri belirli bir azınlık sınıftan ibarettir. Yani, yönetimde olanlar, zengin ve yüksek makamlarda olan kişilerdir. Oligarşinin üzerinden kısa bir özet geçecek olursak koskoca devletin 30-40 kişilik zengin grupla yönetilmesidir. Soylu ve zengin bir kesimden değilsen yönetimde bulunmak ne haddine dermişçesine bir tavrın demokrasiyle uzaktan yakından alakasının olmadığını açıkça görüyoruz.
Gelelim, 29 Ekim 1923’te Mustafa Kemal Atatürk’ün “Türk ulusunun yaradılışına ve yaşantısına en uygun olan yönetim şekli Cumhuriyettir.” diyerek ilan ettiği cumhuriyete. Nedir bu cumhuriyet? Ulusun, egemenliğini kendi elinde tuttuğu ve bunu belirli süreler için seçtiği milletvekilleri aracılığıyla kullandığı yönetim şeklimizdir. Aslında Atatürk bu sözüyle Türk ulusuna yakışan yönetimin Cumhuriyet olduğunu açıkça belirtmiştir. Çünkü Cumhuriyet bağımsızlık, özgürlük ve eşitlik gibi kavramları içinde barındırır.
Mutlak suretle demokrasi, cumhuriyet ile sağlanır. Çünkü cumhuriyet halkın yanındadır. Dinine, diline, ırkına, soyuna ve miras durumuna bakmadan, herkesin oyunun eşit sayıldığı bir yönetim sisteminden daha adaletli ve demokratik bir sistem göremiyorum.
Unutulmamalıdır ki çobana ait koyunlar da çobanın her istediğini koşulsuz şartsız yaparlar, sorgulamaya cesaretleri olmadan. Daha adil ve demokrasi dolu bir dünyada görüşmek dileğiyle.
