İnsanlar 1990’lardan beri ”Hiçbir aracı ve mutabakat merkezi olmadan, eşten eşe bir değer transferi olabilir mi?” sorusuna yanıt arıyorlardı. 2009 yılında Satoshi Nakotomo, bu soruya daha önce çözülememiş metotları da çözerek cevabı buldu. Bir blok zincirinin kullanımıyla, Bitcoin, güvenilir bir otorite gerektirmeden çifte harcama(özgün İngilizce tabiriyle double spending)-dijital veya geleneksel paranın yetkisiz üretimi ve harcanması- problemini çözen ilk sayısal para oldu. Peki bu ”Blok Zinciri” ve Bitcoin nereden çıktı da modern yaşam ve sanal dünyanın yapı taşlarından biri haline geldi?
Bitcoin ilk olarak 2009 yılında ”Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System” Makalesiyle ortaya çıktı. Aslında dijital para fikirlerinin kökenleri 1990’lı yılların ”CYPHERPUNK” adı verilen bir aktivist grubun ideallerine dayanıyor. Bu grup, kriptografi denilen şifreleme bilimini ve insanların gizlilik haklarını sağlamlaştıran projeleri kullanmak yoluyla sosyal ve politik devrim yaratmayı amaçlıyorlardı. Hatta kendi aralarında ”E-Para” adını verdikleri bazı sistemlerin denemelerini yapmışlardı. O dönemlerde Amerikan bilgisayar bilimcisi ve kriptografı David Chaum tarafından ”E-Cash”, İngiliz kriptograf Adam Back tarafından da ”HASHCASH” adı verilen protokoller geliştirilmişti. Anlık olarak El Salvador’un para birimi Bitcoin’dir. Bitcoin herhangi bir merkezden üretilmez. Bitcoinin sanal bir para birimi olduğundan dolayı güvenilmemesi gerektiğini düşüncesi olsa bile bu tamamen bir şehir efsanesidir. Bitcoin, nakit paraya ve kredi kartlarına nazaran tamamen izlenebilir bir para birimidir. Bitcoin’in hangi adresten hangi adrese işlem yapıldığı kayıtlara geçer. Toplanan kayıtlar, blok adı verilen yapıların içinde yer alır. Blok zinciri, ürün veya hizmet transferi işlemlerinde güvenlik ve doğrulamanın sağlaması için üçüncü taraf bir aracıya ihtiyaç duyulmadığı bir sistemdir. Blok zinciri yararlıdır çünkü finansal faaliyetlerimizi en güvenli şekilde halledebileceğimiz yöntemdir. Her işlem, blok zincirine kaydedilir ve bu veriler herkes tarafından doğrulanabilir. Bu, dolandırıcılık ve veri manipülasyonunu zorlaştırır. Özellikle finansal işlemlerde, tüm işlemlerin geçmişi kolayca denetlenebilir. Blok zinciri sadece kripto paralarla değil, tedarik zincirleri, oylama sistemleri, sağlık verisi yönetimi ve daha birçok sektörde de kullanılabilir. Bu, onun çok yönlü bir teknoloji olmasını sağlar. 
Bitcoin, yukarıdaki şemada gördüğünüz gibi sıfır ve bir sayıları kullanılarak adeta bir Binary kodu gibi işlenir. Bu işlemler için bir onaylayan olması gerekir buna da Bitcoin Mining(Bitcoin madenciliği) denir.
Madencilik, bekleyen işlemleri blok zincirine dahil ederek onaylamak için kullanılan dağıtılmış bir sistemdir. Blok zincirinde kronolojik bir sırayı zorunlu kılar, ağın tarafsızlığını korur ve farklı bilgisayarların sistemin durumu üzerinde anlaşmasına olanak tanır. İşlemlerin onaylanması için, ağ tarafından doğrulanacak çok katı kriptografik kurallara uyan bir blokta paketlenmesi gerekir. Bu kurallar önceki blokların değiştirilmesini engeller çünkü böyle bir işlem sonraki tüm blokları geçersiz kılar. Madencilik ayrıca, herhangi bir bireyin blok zincirine kolayca arka arkaya yeni bloklar eklemesini engelleyen rekabetçi bir piyango eşdeğeri yaratır. Bu şekilde, hiçbir grup ya da birey blok zincirine neyin dahil edileceğini kontrol edemez ya da kendi harcamalarını geri almak için blok zincirinin parçalarını değiştiremez.
Blok zinciri ve kripto paraların geleceği hakkında birçok söylem vardır. Bu söylemler beraberinde gelecekte perakende işlerinde Bitcoin kullanımı hakkında bir sürü soru işareti getiriyor. Kripto para birimleri perakende sektörüne önemli bir büyüme sağlamaktadır. Bu sektördeki gelişmeler, tüketicilere uygun işlemler, kişisel güvenlik ve emniyet, varlıkların tokenizasyonu ve daha fazlasını sağlar. Honk Kong merkezli bir teknoloji şirketindeki iş geliştirme departmanının başkanı Tim Swanson’a göre, 2014’te
bitcoin ile yapılan günlük perakende alımları yaklaşık 2.3 milyon $ değerindedir.
Bitcoin ve kripto paralar denince akla hemen borsa geliyor. Kripto para birimlerinin borsa üzerindeki en önemli etkilerinden biri artan volatilitedir(bir finansal enstrümanın belirli bir zaman aralığında gözlenen değer değişiminin standart sapması). Kripto para birimleri son derece değişkendir ve değerleri hızla dalgalanabilir. Bu dalgalanma borsaya da yansıyabilir ve hisse senedi fiyatlarında dalgalanmalara neden olabilir. Dünya’nın en büyük borsalarından biri olan NASDAQ ile Bitcoin arasındaki ilişki şu şekildedir birbirleri ile çok alakalıdır.
Son dört yıldaki Bitcoin ve Nasdaq bileşik fiyatlarına yakından bakıldığında, Bitcoin’in borsa ile korelasyonu(olasılık kuramı ve istatistikte iki rassal değişken arasındaki doğrusal ilişkinin yönünü ve gücü) daha da dikkat çekicidir. Bitcoin ve borsa grafiklerine dayanarak, Bitcoin’in borsa ile korelasyonuna ilişkin bazı önemli örnekleri aşağıda bulabilirsiniz:
Aralık 2018: Hem Bitcoin hem de Nasdaq fiyatları rekor düşük seviyelere geriledi. Bitcoin 3.689 dolara ulaşırken Nasdaq 6.192 dolar seviyesindeydi.
Haziran 2019: Bitcoin ve Nasdaq ani ve keskin bir fiyat zirvesi yaşadı.
Şubat 2020: Hem Bitcoin hem de Nasdaq hızla düşmeden önce çeyrek için rekor seviyelere ulaştı.
Mart 2021: Hem Bitcoin hem de Nasdaq değerleri alışılmadık derecede yüksek seviyelere çıkar.
Ekim 2021: Aylarca yüksek fiyatları koruduktan sonra, Bitcoin ve Nasdaq fiyatları düşmeye başlar ve yılın geri kalanında toparlanmaz.
Kasım 2021: Kasım ayından itibaren Bitcoin’in borsa ile korelasyonu daha da güçlenir. O zamandan bu yana, madencilik hisselerinin popülaritesi arttığı için Nasdaq hareketlerini neredeyse aynı şekilde takip etti.
Mayıs 2022: Hem Bitcoin hem de Nasdaq önemli bir fiyat düşüşü ve ardından hafif bir artış yaşar. Bu noktada Bitcoin, küçük Nasdaq hareketlerini bile yansıtmaktadır.
Kripto paralar ve özellikle Bitcoin gelecekte hayatımızda çok kritik birer yere sahip olacaklardır. Yeniliklerden korkmayın. Hayatımızı ve paramızı çok daha güvenli yere taşıyacağını düşündüğüm bu para birimlerine güvenin. Teşekkürler
Kaynakça:
- Jonathan V. Last.(2015)Bitcoin Is Dead,[[The Weekly Standard]] LLC
- Satoshi Nakotomo.(2008)Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System.bitcoin.org
- (2021)El Salvador. primer país del mundo en reconocer al Bitcoin como moneda de curso legal
- Seher Gökpınar.(2021)Blok Zinciri Teknolojisinin Geleceği:Kripto Para Birimleri ve Ötesi
- Di Pierro,Mayıs. (2017)What is the blockchain?.Computing in Science & Engineering
- Anscombe, Francis J. (1973) Graphs in statistical analysis. American Statistician, C.27 say. 17-21
- Swan, M. (2015). Blockchain: Blueprint for a New Economy. O’Reilly Media, Inc.
- IMF. (2016). Virtual Currencies and Beyond: Initial Considerations. Washington DC.
- Nofer, M., Gomber, P., Hinz, O., & Schiereck, D. (2017). Blockchain. Business & Information Systems Engineering
- https://bitcoin.org/en/how-it-works
- https://www.bitcoinmagazinepro.com/blog/understanding-bitcoin-correlation-to-stock-market-its-impact/
- https://www.deloitte.com/us/en/insights/industry/retail-distribution/blockchain-in-retail.html
- https://youtu.be/xJgy6G6CH7c?si=Lhuo1CpunwxnaMRz
- https://youtu.be/6ZIoXOPCkhY?si=zxVe8Pl_LbCgeMoP
- https://youtu.be/rCqFZN7apt8?si=m0Llw6DTOSTKDale
- https://youtu.be/SwgUGmtmv3I?si=VHVC5aOYMdlOfUSj