“Geride bıraktıkların ileriye gitmeni engelleyecek. Unutma ileri gidebilmek için arkadakileri unutman gerekecek.” “Geçmişi hatırlamayanların yazgısında geçmişi tekrar etmek vardır”, İlk cümlede ileriye yani hayatına devam edebilmek için bazı şeyleri unutmalısın, bazı şeyleri arkanda bırakıp onları umursamadan kendine yeni bir sayfa açmalısın düşüncesi savunulurken ikinci cümlede eğer geçmişi unutursan aynı hatalara yeniden düşersin ve aynı şeyler başına tekrar gelir anlamı çıkıyor. Açıkçası ikinci cümleyi söyleyen George Santayana’nın daha haklı olduğunu düşünüyorum.
“Geçmişimiz her zaman peşimizden gelir.” Diye bir laf vardır. Geçmişimizi her ne kadar unutmaya çalışsak da, sonuçta şu anki kişiliğimizi geçmişimiz oluşturmuyor mu? Geçmişte yaptığımız hatalar, yaşadığımız tecrübeler bizi biz yapmıyor mu? Peki ya onları unutursak, arkamıza bakmadan çekip gidersek aynı hatalara tekrar düşmez miyiz? Aynı oltaya tekrar yem olmaz mıyız? Geçmişi unutmadan hayatımıza devam etmek o kadar zor olmamalı. Evet, bazen bazı şeyleri unutmak, sanki hiç olmamış gibi davranmak daha çok işimize gelir ama o kötü durumdan kurtulsak da ileride aynı problemin karşımıza çıkmayacağını nereden biliyoruz ki? Daha önce nasıl üstesinden geldiysek, yolumuzu kendi ellerimizle nasıl açtıysak bunu da o şekilde hallederiz diye düşünürüz ama ileriye gidebilmek için geçmişi unutursak bunu başarmak biraz daha zor olur. Yine aynı şeyleri yaşamak zorunda kalırız ve ileriye gitmemizin hiçbir faydası olmaz çünkü başladığımız noktaya geri döneriz. Ancak zamanımız bizimle beraber eski yerine geri dönmez, kazandığımız tek şey vakit kaybı olur.
Geçmişi yanımıza alarak ve yaşadıklarımızdan ders çıkararak yolumuza devam edersek hayat bizim için kolaylaşır. Yaşadığımız problemleri nasıl çözeceğimizi biliriz. Aynı matematik problemleri gibi, daha önce görmediğin bir soru tipiyle karşılaşınca ne yapacağını bilemezsin, öğretmenine sorarsın ve cevabını öğrenirsin. Bundan böyle o soru tipiyle karşılaşınca soruyu çözersin. Ama sonraki sorulara devam etmek için, o soruyu es geçip öğretmenine sormazsan sonrasında birçok problem yaşarsın. Geçmişte verdiğimiz kararlar geleceğimizi etkiler, ileriye gitmek istiyorsan illaki geçmişini unutmak gerekmez. Çünkü geçmişte yapılan hatalardan aldığımız dersler bize hayatı öğretir, hatalarımız bize geleceğe giden yolun anahtarını gösterir. Geçmişte yaptıklarımız, bizi olgunlaştırır ve geleceğe hazırlar. Bu yüzden geçmişi unutmak hatalarını tekrar etmene yol açar. İleriye gidebilmek için geçmişini arkada bırakmak, savaşı kazanabilmek için binlerce asker kaybetmekle aynı şeydir. Yani bir amaç uğruna geçmişini, askerini kaybetmek. Kısacası geçmişin sana kattığı şeyleri hiçe saymak ve onları unutmak ileriye gidebilmek için bir adım bile değildir. Eğer geçmişini unutursan geleceğine yön veremezsin.