Hidroelektrik dünyada en çok kullanılan enerji kaynaklarından biridir. Dünyanın en büyük yenilenebilir enerji kaynağı olan hidroelektrik, yaklaşık 900 GW kurulu güce sahiptir. Suyun potansiyel enerjisini kinetik enerjiye çevirerek elektrik üreten bir sistemdir. Elektrik üretiminin yanı sıra tarımsal sulama ve içme suyu olarak da kullanılmaktadır.
Bir hidroelektrik santrali, elektrik üretmek için akan suyun enerjisini kullanır.Bunun için akan suyun (nehir, dere, dere vb.) büyük beton bloklardan oluşmasına özen gösteriyoruz. Belirli bir yükseklikte biriken su, önemli bir potansiyel enerjiye sahiptir. Bu potansiyel enerji, türbinler tarafından önce kinetik enerjiye (mekanik enerji), daha sonra da baraj içindeki çeşitli mekanizmalar aracılığıyla enerji dönüşümü prensibine göre türbin çarkına bağlı jeneratör motorunun dönmesiyle elektrik enerjisine dönüştürülür.
HES ‘nin kurulum aşamasında ve özellikle tesislerin inşaatı sırasında sahada moloz kalacaktır.Bu sorun, etkilenen şirketlere gerekli bildirimler gönderilerek çözülebilir. İnşaat aşamasında karşılaştığımız bir diğer sorun da gerekirse dinamit patlatmalarla doğanın yok edilmesi ama bu konuda önlem alınabilir. Daha geniş anlamda, HES’ler küresel ısınma, iklim değişikliği ve türlerin yok olması gibi birçok konuda rol oynamaktadır. Örneğin Elazığ’da Keban barajı yapılmadan önce her yıl metrelerce kar yağarken, santral devreye girdikten sonra yağışlar giderek düzensizleşti. HES cihazlarının çalışmasında kullanılan bir diğer yöntem ise bir toplama yöntemi olan “su üfleme” yöntemidir.Bu yöntem birçok tarım alanını yok etti.
Şimdiye kadar HES’in olumsuz yanlarını yazdık ve sistemlerin aslında teoride zararsız gibi görünen tehditler içerdiğini öğrendik. Ancak hayatta verdiğimiz her kararın artıları ve eksileri vardır. Bu yüzden doğrudan HES’lerin kötü olduğunu söylemek yanlış olur. Bu nedenle HES ürünlerinin faydalarını da göz önünde bulundurmalıyız.Benzin istasyonu olmadığı için hava ve çevre kirlenmez. Ülkemizin enerji ihtiyacının dışa bağımlı olan bir kısmının karşılanması önemlidir. Ayrıca bu verimli sistemler çok uzun ömürlü (200 yıl), kısa yatırım getirisi (5-10 yıl) ve çok düşük işletme maliyetlerine (yaklaşık 0,011 TL/kWh) sahiptir. Ayrıca istihdamı ve ekonomik kalkınmayı destekleyen hidroelektrik santraller, taşkın ve taşkınları önleyerek can ve mal kayıplarının önüne geçmektedir. Ayrıca barajlar gölde fazla su depolayarak su kıtlığı zamanlarında kullanılabilir.Yapılan barajların ömrü çok uzun, 30-0 yıl ki bu çok uzun bir ömür.
Hidroelektrik santraller, dezavantajlarına rağmen yeri doldurulamaz bir elektrik üretim kaynağıdır. Yenilenebilir ve temiz olması gelecekte elektrik üretimindeki payını artıracaktır. Büyük nehir ve akarsular üzerindeki büyük barajlar ve küçük HES sistemlerinin sayısı dünya çapında ve ülkemizde giderek artmaktadır.