Bir insan hayattaki bazı zorlukları deneyimlemeden büyüyemez. Aslında yaşadığımız her şey hayatta kalabilmemiz için bir yardımcıdır, bazı durumların üstesinden daha kolay gelmemizi sağlarlar. Bizler yaşadığımız her şeyden ders çıkarmalıyız, çıkarmalıyız ki aynı hataya bir daha düşmeyelim. İşte bu noktada da aklımızdan hiç çıkmayan geçmişimiz devreye girer. Sen geçmişini unutursan geleceğin ne anlamı kalır? Her şeye en baştan başlar gibi yaşarsın, hatalar yaparsın sonra tekrar, tekrar ve tekrar…
Geçmiş hayatımızın büyük bir parçasını oluşturur. Çünkü geçmişe bakarak geleceği şekillendiririz. Gelecekte aslında bir nevi geçmiş oluyor, yani burada bir paradoks oluşuyor. Ancak bizim hayatımızın her anı son günümüze kadar geçmiş olarak kalıyor. Aslında burada şu sözü özetlemiş oluyoruz: “Geçmişi hatırlamayanların yazgısında geçmişi tekrar etmek vardır. “
Geçmişi unutmamamız gerekiyor fakat geçmişte takılı kalmamız da doğru değildir. Geleceği yaşamaya cesaretimiz olmalı. İnsanlar bir kez hata yaptıklarında ya da yeni bir şeyler yaşayıp kırıldıklarında tekrardan yaşamaya korkarlar. Geleceği yaşamaya cesaretleri yoktur. En küçük ve klasik örneklerden biri aşktır. Sevmek öyle mucizevi, güzeldir ki insan bu duyguyu yaşadığı ana şükreder, adeta bambaşka bir dünyada yeniden doğar. Ama bir kez kalbi kırıldığında işler farklı bir boyuta sürüklenir. Kimseye tekrardan güvenemez ve kendini şu tür düşüncelere boğulmuş olarak bulur: “Ben sevdim, ben âşık oldum, bir süre mutlu oldum ama sonu kötü bitti. Ya tekrar yaşarsam, beni tekrar üzerlerse ne yaparım?” Kırgınlıklarımız yüzünden pısırıklaşıyor ve geleceğin o parlak ışığından kaçarken buluyoruz kendimizi. O yüzden ne geçmiş de takılı kalmalı ne de gelecekten korkmalı insan. Hayat her türlü, her anı yaşamaya değerdir.
Adam Fawer’in sözündeki gibi kesinlik belirten bir kelime kullanmak yanlış olur. Çünkü unutmak kolay bir şey değildir. Unuttuğun zaman tamamen silmiş olursun. Ancak yaşadıklarını tamamen silersen ilerlemiş olmazsın. “Unutma ilerlemen için geçmişi geride bırakıp önüne bakman gerekecek.” Geride bırakmak asla silip atmak değildir.
Geçmişle alakalı şöyle bir örnek vermek istiyorum: Osmanlı Devleti geçmişine bakıp yaptığı hatayı tekrar yapmasaydı belki de hala en güçlü devletlerden birisi olacaktı. Ancak bunun yerine Osmanlı Devleti, ileri giderken geçmişi unuttu ve geçmişte yapılan hataları yaptı, bu da kendi sonlarını yazmalarına sebep oldu. Demek istediğim geçmişin geleceksiz, geleceğinde geçmişsiz bir anlamı kalmıyor. Her ikisinden de aldığımız dersler yaşamımızı kolaylaştırıp dünyada olup bitenlere karşı duygusal ufkumuzu açıyor. En başta da söylediğim gibi her ikisi de doğrudur. Sadece unutmak bu kadar kesin bir şeyken yapması söylenildiği kadar kolay değildir. Zaten sildiğimizde o ana kadar yaşadığımız tüm olayları, deneyimleyip hafızamıza kazıdığımız her şeyi çöpe atmış oluruz, başlangıca dönmüş oluruz. “Geçmişe bak geleceğe yön ver. “