Bir bireyin akademik başarısı üzerinde pozitif ve negatif etkileri olan birçok etken vardır. Bazılarının iddiasına göreyse de kardeş sayısı bu etkenlerden biri olarak sayılabilir.
Bir insanın hayatında bulunan çoğu şey dolaylı bir şekilde o kişinin akademik başarısını da etkilemektedir. Çoğunlukla bireylerin aileleri de akademik başarılarını etkileyen önemli faktörlerden birisidir. Kişinin ebeveynleriyle olan ilişkisi hatta bazen kardeşleriyle olan ilişkisi bile o kişinin akademik hayatına fazlasıyla yansımaktadır. Peki bir bireyin kardeş sayısının eğitim hayatındaki başarılarıyla bağlantısı hangi yöndedir?
Kardeş sayısının bireyin akademik hayatı üzerindeki etkisi hakkında birçok araştırma bulunmaktadır. Bu araştırmaların yanı sıra bu tartışma aile kurmayı planlayan bireylerin de üzerinde fazlasıyla durdukları bir konudur. Bilimsel olarak tek çocukların mı; kalabalık bir ailede, birçok kardeşle büyüyen çocukların mı akademik açıdan en başarılı oldukları aile kuranların araştırmayı tercih ettikleri bir konudur. Ne de olsa bir bireyin akademik başarısı hayatında fazlasıyla büyük bir yer kaplamakta ve bunun bir kısmı da ailenin verdiği kararlara bağlı olmaktadır.
Bu konu üzerinde birçok fikir ayrılığı olsa da ben yalnız büyüyen çocuklardan çok kardeşleriyle birlikte büyüyen çocukların daha başarılı olabileceğine inanıyorum. Her ne kadar kardeş sayısının bireyin akademik hayatı üzerinde çok ufak bir etkisi olduğuna inansam da bu etkinin pozitif yönde olacağına olan inancım çok büyük. Çünkü bireyin ondan küçük bir kardeşi olması o kardeşin kendisini örnek alması için çabalaması anlamına gelebilecekken bireyin ondan büyük bir kardeşi olması da idol olarak alabilecek birine sahip olması anlamına gelmektedir. Kendisinden küçük bir kardeşe sahip olan çocuklar genellikle “abi” ya da “abla” olarak etiketlenmeyi sevmektedirler ve bu şekilde etiketlendirilip küçük kardeşlerine örnek olmak isterler. Benim gözlemlediğim kadarıyla bu “örnek olma” isteği akademik hayatlarını da kapsamaktadır. Yani sırf kardeşlerine örnek olma amacıyla bile akademik hayatlarında başarılı olmak için, belki de tek kardeş olsalar göstereceklerinden çok daha fazla, bir çaba göstermektedirler. Öte yandan bir “abla” ya da “abiye” sahip olan çocuklar ise abi ve ablaları gibi olmak isterler çoğunlukla. Bu yine akademik başarıyı da içerisine alır ve belki de normalde çabalayacaklarından çok daha fazla çabalamalarına neden olur. Ya da belki de tam tersi bir şekilde abla ve abilerinden daha başarılı olmak için çabalar bu bireyler. Ancak her şekilde (bazen ufak bir rekabet ortamı oluşturarak bazen ise birbirlerini örnek alarak) bir kardeşe sahip olmanın akademik başarı üzerindeki etkisi pozitif olmaktadır.
Her ne kadar kardeş sayısının başarı üzerindeki etkisi yüzeysel olarak bakıldığında pozitif yönden olsa da konunun daha da derinliklerine indikçe bakış açımız değişebilmektedir. Örneğin ailelerin çocuklarına karşı tutumları çocuktan çocuğa fazlasıyla değişim göstermekteyse bu durum çoğunlukla çocukları negatif bir şekilde etkilemektedir. Kardeşlerinden daha başarılı ya da başarısız olduklarının kendilerine fazlasıyla etkilemesi çocukların psikolojilerini, dolayısıyla da akademik başarılarını negatif açıdan etkilemektedir. Ebeveynlerin kardeşleri birbirleriyle sürekli olarak kıyaslaması çoğunlukla amaçlanan şekilde ilerlememekte ve çocukları kötü etkilemektedir.
Sonuç olarak çok fazla etkisi olmadığına inansam da kardeş sahibi olmanın bireyin akademik başarısını pozitif bir şekilde etkilediğine inanmaktayım. Fakat ailenin bu konudaki tutumu da en az bireyin kardeş sayısı kadar etkili olmaktadır.