Makinelerin yıllar içinde ne kadar geliştiğini hepimiz farkındayızdır. Yapabileceğimiz en kolay işlerden en zor işlere kadar her türlü işi yapabilen bu karmaşık mekanizmalar günlük hayatta hepimize çok yardım etmektedir. Önceleri basit ve karmaşık olmayan işleri yaparak insan işgücü ihtiyacını azaltan makinalar bilgisayar sistemlerinin de gelişmesi ile birlikte daha karmaşık işleri de yapar hale geldiler. Yapay zeka uygulamaları önceleri sadece insanların yapabileceği düşünülen işlerde yerlerini çoktan aldılar bile. Örneğin, yapay zeka kullanılan yazılımlar ile sesli yanıt sistemleri konuşmaları yorumlayarak onlara çeşitli hizmetler sunabiliyor. Cep telefonlarımız davranışlarınızı analiz ederek size beğeneceğimiz restoranı, görmek isteyeceğimiz filmi ve dinlememiz gereken yeni şarkıları önerebiliyor. Sürücüsüz arabalar trafikte kendi başına yol alabiliyor.
Akıllı yazılımların karmaşık büyük verileri analiz ederek yönetsel kararların verilmesinde insanlardan daha başarılı olduğu durumlar olduğunu da gözlemleyebiliyoruz. Bu durum akıllara ileride dünyayı makinaların mı yöneteceği sorusunu akla getiriyor. Bana göre, makinaların insanlardan üstün olması için almaları gereken ve belki de hiç başaramayacakları daha çok uzun bir yol var. Bence, insana özgü olan ve makinalara kazandırılamayacak üç temel beceri var. Bunlar yaratıcı düşünce, uyum yeteneği ve empati kurma teteneği olduğunu düşünüyorum. 16 Ağustos 2017’de Forbes Dergisinde yayınlanan makalesinde Blake Morgan ise insanların makinalardan üstün olduğu alanları on başlık altında toplamış. Bunlar;
1. Göz teması kurabilme
2. Diğer insanların hislerini anlama
3. Diğerlerine önemsenme hissi verebilme
4. Empati yeteneği
5. Sempati gösterebilme
6. Yakınlık ve sıcaklık hissi yaratabilme
7. Espri yapabilme ve espriyi anlayabilme
8. Güven duygusu oluşturabilme
9. Yaratıcı düşünme
10. Kötü haberleri bile incitmeden verebilme
Hawking’in “makineler bir süre sonra dünyayı yönetebilecek konuma gelecek” iddiasına Boğaziçi Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Levent Akın “bu bizim ne kadar aptal olacağımız bağlı” değerlendirmesini yapıyor. Bence bu bizim ne kadar aptal olacağımızdan çok makinaların kazanamayacağı becerileri ne kadar etkili kullanacağımıza bağlı olacak.
Bir önemli nokta da, insanlarla makinaların birbirleri ile rekabet eden iki ayrı taraf olmadığıdır. Makinalar eskiden olduğu gibi gelecekte de işlerimizi kolaylaştıran bir fonksiyon üstleneceklerdir. Zamanla makine ve insan giderek daha yakın çalışmaya başlayacak ve sonunda bütünleşeceklerdir. Belki de gelecekte dünyayı insanoğlunun güçlü yanları ile yapay zekanın üstünlüklerini aynı bünyede toplayan androidler yönetecek ama biz onlara hala “insan” demeye devam edeceğiz.