“En iyi planları farelerin ve insanların, sıkça ters gider…”
Kıymetli yazar John Steinbeck, Fareler ve İnsanlar isimli romanında birbirine taban tabana zıt olan iki tane mevsimlik tarım işçisini ele almış. Bunlar Lennie ve George.
Lennie akli dengesi bozuk, yapılı. George ise aklı başında ve karakterli. Lennie’nin istemsizce yaptığı davranışlar ikilinin başına sık sık bela olacak, çiftlik değiştirmelerine sebebiyet verecektir. Steinbeck’in eserinde işlediği betimlemeler tek kelimeyle fevkalade. Lakin okur olarak, betimlemeden ziyade karakterler arasında geçen diyaloglara tanıklık edeceğiz roman boyunca. Tıpkı diğer Steinbeck yapıtlarında olduğu gibi. Lennie ve George karakterleri arasındaki husumet dostluk ve bıkkınlık ile harmanlanmış. Dostluk ağır basıyor ancak Geroge’un Lennie’den duyduğu bıkkınlığı gözden kaçırmak mümkün değil. Yine de bu bıkkınlık Geroge’un Lennie’ye, Lennie’nin ise George’a duyduğu sevginin karşısında bir engel teşkil etmekten çok uzak.
“Biz onlara benzemeyiz. Niye mi? Çünkü… çünkü yanımda sen varsın, beni kollarsın, senin için de ben varım. Niyesi bu işte.”
Dostluğun ve otizmin kusursuz olarak işlendiği bu yapıtın okunması şart. Amerika Birleşik Devletlerinde orta öğretim için okunması zorunlu kılınan bu eser, sıkça sansüre uğramış ve dolayısıyla da 21. yüzyılın en çok sorgulanan eseri haline gelmiştir.
“İnsanın yüreğinin iyi olması için akla ihtiyacı yoktur. Bana zaten bu ikisi birlikte pek olmuyor gibi geliyor. Gerçekten akıllı bir adama bakıyorsun, hiç de iyi biri olmadığını görüyorsun.”
Dünya klasikleri arasında çok önemli bir yere sahip olan Fareler ve İnsanlar romanını elinizden bırakamayacaksınız. John Steinbeck’in kitapta ortaya koyduğu üslup ve tavır sizi baştan çıkaracak.
Steinbeck, 1902 yılında Kaliforniya’da dünyaya geldi. Gençlik yıllarını sık sık çiftliklerde çalışarak geçirdiğinden eserlerinde bu deneyimin izlerini fazlasıyla görebilmek mümkün. 1962 yılında Nobel Edebiyat Ödülüne layık görüldü. 1968 yılında hayatını kaybetti.
Pulitzer ve Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanan John Steinbeck’in çağımızın toplumsal ve insani meselelerini ustalıkla resmettiği eserleri modern dünya edebiyatının başyapıtları arasında yer alır. Steinbeck romanlarında yalın ve keskin bir gerçeklik sunarken yine de her seferinde çarpıcı bir öykü ile çıkar okurunun karşısına. Tarihin bir kesitindeki dramı insani ayrıntıları kaçırmadan sergilerken, “tozpembe olmayan gerçekçi bir umudun” türküsünü dillendirir. Bu nedenle eserleri edebi değerleri kadar güncelliklerini de hiç yitirmemiştir.
Fareler ve İnsanlar, birbirine zıt karakterdeki iki mevsimlik tarım işçisinin, zeki George Milton ve onun güçlü kuvvetli ama akli dengesi bozuk yoldaşı Lennie Small’un öyküsünü anlatır. Küçük bir toprak satın alıp insanca bir hayat yaşamanın hayalini kuran bu ikilinin öyküsünde dostluk ve dayanışma duygusu önemli bir yer tutar. Steinbeck insanın insanla ilişkisini anlatmakla kalmaz insanın doğayla ve toplumla kurduğu ilişkileri de konu eder bu destansı romanında. Kitabın ismine ilham veren Robert Burns şiirindeki gibi; “En iyi planları farelerin ve insanların / Sıkça ters gider…”