Okullarda üniforma giyilmesi uzun süredir tartışılan bir konu ve birçok kişi bunun öğrencilerin konsantrasyonunu ve düzenini arttırdığını savunurken, özellikle günümüzde birçok insan bunun öğrencinin yaratıcılığını azalttığını, gelişim sürecini zedelediğini ve motivasyonunu düşürmekte kayda değer bir rol oynadığını düşünüyor. Her ne kadar her iki tarafın savunduğu görüşler kısmen doğruysa da, okullarda üniforma giyilmesinin büyük ölçüde zararlı olduğu günümüzde kabul edilmesi gereken bir gerçektir.
Okullarda üniforma giymesinin faydalı olduğunu savunan kişiler, dürüst olmak gerekirse birçok ikna edici argüman öne sürüyor. Bunlardan en önemlisi, öğrencinin konsantrasyonunu toplu tutmakta ve akademik başarısını artırmakta, giydiği kıyafete kafa yormamak olduğuna yönelik argümandır. Bu, üzerinde durulması gereken bir meseledir; zira bu inkâr edilemez bir gerçektir ki okul çağında olmayan ve her gün aynı kıyafeti giymek zorunda olmayan herkes, dışarı çıkarken zamanının hiç değilse ufak bir kısmını ne giyeceğine ve dışarıdan nasıl görüneceğine düşünmeye ayırmaktadır. Özellikle okul gibi son derece yoğunlaştırılmış eğitim saatlerinin olduğu ve her ders saatinin yüksek konsantrasyon gerektirdiği bir yerde, öğrencinin dikkatini dağıtacak diğer bütün unsurları minimum düzeye getirmek gerekmektedir. Bu sayede öğrenci, üniforma kullanan okullar tarafından reklamı da yapıldığı üzere, sabah evden çıkmadan önceki birkaç dakikasını ne giyeceğine ve dışarıdan nasıl görüneceğine dair düşünerek harcamaktansa, aynı birkaç dakikayı dersleri ve yanında götürmesi gereken kitapları düşünerek harcar. Belirtmeye de gerek yok ki böylece öğrencinin konsantrasyonu korunabilir ve bu şekilde daha yüksek bir akademik başarı oranı elde edilebilir.
Böyle bir düzenin okul yönetimi için faydaları da belirtilmeye değerdir. Okul üniformaları sayesinde hem daha düzenli bir okul ortamı oluşturulabilmekte; hem de lise gibi öğrenci ve öğretmen yaşlarının bazen yakın olabildiği eğitim kurumlarında, öğrenciler ve öğretmenler arasındaki ayrım çok daha rahat bir şekilde yapılabilmektedir.
Bu şekilde, okul üniforması giymenin bu tür pozitif yönleri her ne kadar kayda değer olsa da; daha detaylı bir inceleme, bu faydaların amacını yeterince yerine getiremediğini ve ayrıca okul üniforması yerine serbest giyinmenin öğrencinin konsantrasyonu ve motivasyonuna çok daha faydalı olacağını gösterecektir.
Üniforma giymek her ne kadar öğrencinin konsantrasyonunu kıyafetleri yerine dersleri üzerine yönlendirmesi amacını taşısa da, bu amacında yeterince başarılı olamamaktadır. Hatırlamak gerekir ki kıyafetler, bir öğrencinin dikkatini dağıtacak en ufak konulardan biridir. Okul dışı aktiviteler ve arkadaşlarla olan ilişkiler, öğrencinin dikkatini dağıtabilecek çok daha önemli unsurlardır ve doğal olarak okul tarafından kontrol edilemezler. Bu nedenle evden çıkmadan önceki birkaç dakikada öğrencinin odaklandığı konu, çoğu zaman kıyafetinden daha çok okul dışı aktiviteleri, arkadaşlarıyla ilişkileri ve belki de ev hayatı olacaktır. Her gün üniforma giymek tahmin edilebileceği üzere hijyenik değildir ve ne her gün formayı yıkamak ne de birden çok üniforma almak aile için mantıklı bir seçenektir. Üniformanın öğrencinin motivasyonunu azaltması ve uzun vadede gelişim sürecinde olan bir insanın yaratıcılığını köreltmesi ciddi bir ihtimaldir ve çoğu zaman bu yaşanmaktadır. Her gün aynı kıyafeti giyen öğrenci bir süre sonra kıyafetten bıkar, kendini o kıyafet içinde kötü hisseder ve böylece motivasyonu düşer. Aynı zamanda kıyafetlerin insanın yaratıcılığı üzerinde önemli bir başlık olduğu göz önüne alındığında, okul döneminin çok büyük kısmını tek tip kıyafet giyerek geçiren bir öğrencinin yaratıcılığının azalması şaşırtıcı olmayacaktır.
Sonuç olarak, her ne kadar okulda tek tip üniforma giymenin kendince bazı faydaları bulunsa da, günümüzde okul üniformasından ziyade serbest giyinmenin çok daha faydalı olduğu ve öğrenci gelişimini her yönden daha olumlu bir şekilde etkilediği ortadadır. Bu nedenle okullarda serbest giyimin benimsenmesi daha faydalı olacaktır.