Einstein’ın o ünlü İzafiyet Teorisi… Teorinin kısaca anlatılması istendiğinde “Elinizi bir dakikalığına sıcak bir fırının içine sokun, sanki bir saatmiş gibi gelir. Güzel bir kızla bir saat kadar zaman geçirin, bir dakikaymış gibi gelir. İzafiyet budur.” denen teori… Birçok tartışmaya yol açan teori…
İzafiyet Teorisi kavramını illaki bir yerden duymuşsunuzdur: arkadaşınızdan, öğretmeninizden, gazetenizden, okuduğunuz bilimsel bir makaleden ve daha fazlasından… İzafiyet Teorisi, 1905 yılında Albert Einstein tarafından yayınlanan bir makale ile açıklanan bir fizik kuramıdır. Bu teori, uzay ve zaman arasındaki ilişkiyi açıklar.
Bu teori ayrıca 4 ana madde halinde yazılmıştır. Bunların ilki der ki: “Mekân, zaman ve hareket birbirinden bağımsız değildir. Bunlar birbiri ile bağlantılı olan izafi bir bütündür.”, ikincisi ise cismin zamanla, mekân hareketle, zaman cisimle, hareket mekanla ilişkili olmasıdır. Yani hepsi birbiri ile aslında bağlantılıdır. 3. madde de doğrusal ve değişmeyen hareketin durumu ne olursa olsun tüm gözlemleyen kişilerin ışığın hızını her zaman aynı büyüklükte ölçeceğini savunur. Son madde ise uzaklığın ve zamanın gözlemciye bağlı bir şekilde değişebileceğini ifade eder.
Haberciler ise bu teorinin sadece zamanın göreceliği olduğu kısmı ile ilgilenir. Neden mi? Zaman daha sırları çözülmemiş bir gizemdir ve tüketici için daha fazla ilgi arz eder. Ayrıca zaman ışığa göre daha romantiktir bu yüzden izafiyetin zamanla ilgilenen kısmı daha çok yazılır, daha çok bilinir.
Peki ya siz de hayatınızda zamanın bazen daha hızlı bazen daha yavaş geçtiğini söylemez misiniz? Arkadaşlarınızla beraberken su gibi akıp giden 5 saat, 40 dakikalık biyoloji dersinden daha hızlı gelmez mi? Bunun için çok güzel bir söz der ki: “Zaman; bekleyenler için çok yavaş, korkanlar için çok hızlı, yas tutanlar için çok uzun, sevinenler için çok kısadır.”
Peki ya bu nasıl olabilir, her dakika aynı 60 saniye değil mi, her saniye aynı 100 saliseden oluşmuyor mu? Aslında bunun cevabı çok basit. Zaman göreceli değildir. Sümerlilerden beri devam eden dakika – saat düzeni hiçbir zaman değişmedi her dakika aynı 60 saniyeden her saniye aynı 100 saliseden oluşuyor. Zamanın göreceli gelmesine neden olan tek şey duygularımız. Zaman fiziksel olarak sabit iken psikolojik olarak herkese aynı gelmeyebilir. Eğer bekleyen birine zaman yavaş geçiyorsa ve mutlu biri için hızlı geçiyorsa karşı karşıya olduklarında zaman nasıl farklı uzunlukta geçiyor olabilir ki? Bu nedenle İzafiyet Teorisi fiziksel olarak yanlış olup psikolojik olarak doğru kabul edilebilir.