Psikolojide, belli bir durum karşısında düşünmeksizin ortaya çıkan eylemler olarak tanımlanan alışkanlık, günlük hayatımızda çok kez uyguladığımız bir davranıştır. Davranışların fark edilmeden yapıldığı sürece kadar, başka bir deyişle alışkanlık oluşumuna gelene kadar bu durumu etkileyen birçok etken vardır ama en önemli etken zamandır diyebiliriz.
Zaman, bir şeyi kontrol altına almakta ve kişiyi olumlu yönde etkilemekte katkı sağlayabilir fakat bazen de gevşekliği kaldırmaz ve insanı kötü yönde etkiler. Zararlı bir davranışı, alışkanlık oluşumundan önce yapmayı bırakırsak zamanı iyi yönde değerlendirmiş oluruz. Kimi zaman kısa vadeli kimi zaman uzun vadeli süren alışkanlık oluşum süresi, zamanı iyi yönde kullanmak ve kullanmamak arasında seçim yapılan süredir aslında. Zamanı iyi yönde değerlendirmek demek, bu süreyi amaçlarına doğru kullanmak demek. Bu yüzden alışkanlık oluşmuş ise bunu yok etmek, oluşum süresi boyunca geçen zamandan daha uzun sürer. Alışkanlığın oluştuğunu bile fark etmeden yaptığımız zararlı davranışların eline teslim olmuş oluruz. Zamanın iyi ve kötü yönde kullanımı bunlarla sınırlı kalmaz. Olumlu bir alışkanlık edinmek istiyorsak da zamanı iyi kullanmalıyız. Olumlu bir alışkanlıktan kaçıp bunu süreklilikle devam ettirmemek ise zamanı kötü yönde kullanmak olur.
Zamanı iyi yönde değerlendirmek istiyorsak bunun farkındalık ve sabır ile olacağını bilmeliyiz. Çünkü alışkanlığı nasıl oluşturacağımızı farkındalık, oluşum süresince zorlukların üstesinden nasıl geleceğimizi sabır belirler. Alışkanlık, belki de oluşumunda bizim sabrımızı sınayan fakat sonucunda süreç boyunca gösterdiğimiz farkındalığın çok daha fazlasını bize geri veren bir hediyedir. Sonuçta edindiğimiz alışkanlıktan çıkaracağımız sonuç bu hediyenin içinden çıkmaz mı? Olumlu ya da olumsuz, her ne olursa olsun hediyeyi geri çeviremeyiz. Kısacası farkındalık ve sabır, geçen zaman içerisinde önemli rol oynar ve dikkat edilmediği sürece hayatımızı olumsuz etkiler.
Alışkanlık oluşmadan önce, oluştuğunu anlamamaktır işin zor olan tarafı. Warren Buffet’ın dediği bir sözle açıklayayım. “Alışkanlık zincirleri önce duyulamayacak kadar hafif, sonra kırılamayacak kadar güçlü olur.” demiş Buffet. Bahsettiğim alışkanlık oluşum süresi, bir zincirdir bu sözde de bahsedildiği gibi. Bu zincirin kırılmaması için gösterdiği direniş ise süreç bittikten sonra geçen zamanın, artık düzeltmek için çok çaba sarf edileceğini söylemesiyle açıklanabilir. Uzun lafın kısası zamanını iyi değerlendiren, farkındalığını ve sabrını ortaya koyan ve bu zincirleri birbirine geçire geçire ilerleyen bir kişinin alışkanlığından alacağı verim, gösterdiği çabanın çok daha fazlası olacağından, edineceği alışkanlığın kendisine katacağı sayısız faydası olacaktır. Eğer ki buna inanıyorsa insanın hayatta edinemeyeceği alışkanlık ve bunun sonucunda alamayacağı hediye olmayacaktır.