Adalet nedir? Düşüncenin duyguya dönüşmesi mi yoksa duygunun düşünceye dönüşmesi mi? Adalet huzur mu getirir? Huzur mu adalet getirir? Adalet hakkında sorabileceğimiz çok fazla soru var ama tam olarak ne olduğunu çözmek için vaktimiz az.En başından başlamak gerekirse Adem’in veya Havva’nın elmayı yemesi bile bizim için bir adaletsizlik olabilir. Bugünlerde herhangi birinin bizim için karar vermesine katlanamaz iken yıllar önce birilerinin bizim geleceğimizi inşa etmesi gerçekten ilginç bir durum.
İnsanlar düşünmeye ve sorgulamaya başladıktan sonra düşündükleri tüm fikirlerin adına felsefe dediler. Felsefe düşünülen dalların genel adıydı. Felsefeden ilk ayrılan ve kendine özel düşünme stratejisini oluşturan dal matematik oldu. Matematiğin ayrılmasıyla beraber insanlar olayların sonucuna odaklandı. Haksızlığın matematik ile sonuca varabileceğini düşündüler. İnsanlara yaptığı yanlış neyse iki katı kadar ceza verdiler. Unuttukları bir şey olabilir miydi, insanların sadece sayıları kullanarak düşünmediği. Benimle aynı fikirde olmayan bir matematikçi var; John Forbes Nash Jr. aslında kendisi oyunlar teorisinde uzmanlaşmıştı ama adaletin matematikle sağlanacağı kanısına varmıştı.
Matematiğin amacı sonuca ulaşmaktır ama adaletin sağlanması için sonuca ulaşmak yerine sonuç yolunu öğrenmek gerekir. İki artı ikinin cevabı dörttür ama iki kişinin iki kişiyi öldürmesi ile dört elde edilmez. Adalet nerede sağlanır? Adalet tüm alanlarda sağlanabilir ama akıl ve fikrin buluşmasıyla mümkündür. Matematik olmazsa adalet sağlanamaz, adalet sağlanamazsa insanlar düşünemez, matematiksel düşünceler kaybolur. İnsanın bildiği şeyler, doğru bulduğu düşünceler, savunduğu fikirler vardır. İnsanların ise bilmeleri gereken şeyler, dinlediği düşünceler, paylaştığı fikirler vardır. Tüm işler için tek çözüm var diyemeyiz ama adalet için bir tek cevap şıkkı vardır; düşünce, fikir. Bazı durumlarda matematiğin çözümü yetersiz kalır işte o zamanlarda insanların akıllarına ilk tarihlerde yaptıkları gelir sonuca değil sonucun çözümüne ulaşmak.
Bizler ne yaptığımızın farkına varmak için hissederiz, mutlu bir anda heyecanlanır, hüzünlü bir anda efkarlanırız ama asla düşünmeyi bırakmayız. Matematiğin baskın olduğu durumlar vardır ama sonuçta matematikte eski bir düşünce sanatıydı, sonucun önemi olmayan. Toplumların birlikte yaşaması için matematik elbette gereklidir ama toplumdaki insanların adaleti sağlamaları için ilk bilim felsefe gereklidir. Çünkü adaleti sağlamak için türdeşlerini cezalandırmak gerekir oysaki bunu sadece yaratıcı yapabilir. Matematik için gerekli olan düşünmektir, adalet için gerekli olan fikirlerini savunmaktır. İnsanlar için gerekli olan ise felsefedir. Biz, insanoğlu ne zaman tüm bilimleri göz önünde bulundurarak sonucu ararsak o zaman biz ve çevremizdekiler için adaletin yanı sıra düşünebileceğiniz her türlü şey gerçek olur. Yeter ki fikirlerinizi düşünün.