21. yüzyılın en çok tartışılan konularından biri “Eşitlik ve adalet kavramları aynı anlamda yargılar mıdır?” sorusu birçok insanın kafasına karıştıran düşüncelerden biridir. Bu iki yargının, iyice irdelenmesi ve karşılaştırılması gereken iki önemli kavram olduğunu düşünüyorum.
TDK’de eşitlik; bedensel, ruhsal başkalıklar ne olursa olsun, insanlar arasında toplumsal ve siyasi haklar yönünden ayrım bulunmaması durumu olarak tanımlanıyor.Yani ne gibi farklılıklar olursa olsun kanun önünde her insanın eşit sayıldığını ve her insanın hakkının eşit olduğunu izah ediyor. En basit ve en bilindik örneklerinden biri kadın erkek eşitliği, kadın erkek arasında bedenen (kas yapısı olarak), ruhen (akli açıdan) farklılıklar olsa da toplum ve kanun önünde her iki cinsiyetinde hakları eşittir. Hiçbir farkları yoktur. Örneğin; bir kadının işlediği suçun aynısını aynı şartlar altında bir erkek işlediğinde her ikisine de çarptırılan ceza yani uygun görülen ceza aynı miktardadır ( aynı zamanı ya da aynı parayı kapsar). TDK’de adalet ise hakka ve hukuka uygun bir şekilde kuralların yürümesi olarak tanımlanmaktadır. Herkese eşit değil, herkese belli kurallar çerçevesinde, hakkı kadar, bedenen ve ruhen ihtiyacı olduğu kadar hak tanınması olarak açıklanıyor. Örneğin; engelli bir birey ile sağlıklı bir bireyin hakları her konuda eşit değildir. Engelli bir bireyin daha fazla yardıma ve dolayısıyla daha fazla hakka ihtiyacı vardır.Çünkü engelli bir birey sağlıklı bir insanın yapabildiği işleri aynı kolaylıkta yapamaz ve bu durum kişisel bakımda ( yardımcı birilerin olması gerekmektedir, ona her an yardım edebilmek ve ihtiyaçlarını karşılayabilmek için ), mesleki açıdan ( her işi yapamaz ve çoğu işveren iş vermek istemez bu nedenle para yardımına ihtiyacı var) gibi gibi daha birçok örnek türetilebilir. Bu nedenle herkese eşit haklar değil adil bir şekilde hak tanınmaktadır.
Adil olmak hakkında verdiğim engelli bir bireyle sağlıklı bir bireye aynı şartların, aynı hakların, aynı yardımların verilemesi ya da bir başka değimle sağlanması adil olmaz, engelli bir bireye daha fazla uygun koşul yaratılması, daha fazla hak tanınması, daha fazla yardım sağlanması gerektiğini anlattığım örneğinde de belirttiğim gibi biz bu iki insana eşit davranıp aynı şartların sağlanması aynı hakların tanınmasını aynı yardımların yapılmasını sağlarsak bu durum adil olmaz lakin eşit olur. İşte adalet ve eşitlik kavramlarının birbirinden ayrıldığı nokta da burası.Yani anlatmak istediğim adil davranınca eşit olmuyor, eşit olunca adil davranmış olmuyoruz. Her insana eşit davranmak adil olmak değildir.
